Renesans Małej Moskwy (1)

Mała Moskwa przeżywa właśnie drugą młodość. W 2008 r. nakręcono film osadzony w jej realiach - wyciskacz łez, ukazały się dwie książki, zapowiedziano przewodnik śladem czerwonej armii.

Świeże kwiaty

Film „Mała Moskwa” Waldemara Krzystka, z pochodzenia legniczanina, który w 2008 r. wszedł do kin, oparto na faktach. Opowiada o Rosjance, która zakochała się w Polaku. Ale to była zakazana miłość, Rosjanka przypłaciła to życiem. Oficjalnie mówi się, że popełniła samobójstwo, ale nie jest wykluczone, że ktoś jej w tym pomógł. Lidia Novikowa została w Legnicy. Na jej grobie na cmentarzu komunalnym stale są świeże kwiaty, legniczanie palą znicze. Nazwali ją „niewolnicą miłości”. Zaapelowali do władz ambasady rosyjskiej w Polsce, żeby jej grobu nigdzie nie przenosić. Niech choć tu ma trochę spokoju. Tu trzeba wyjaśnić, że w 2007 r. władze Legnicy i Ambasady Federacji Rosyjskiej podpisały umowę o utworzeniu w Legnicy jednego miejsca pochówku obywateli rosyjskich, zmarłych po 1945 r. w Legnicy i w innych miejscach Dolnego Śląska. Tylko na legnickim cmentarzu dotyczy to 500 grobów. Ekshumacje rozpoczęły się w listopadzie 2008 r. (1, s. 15).

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Zakazana strefa

Reklama

Przez kilkadziesiąt lat funkcjonowały w Legnicy obok siebie dwa miasta: polskie i sowieckie. Przenikały się tylko w jedną stronę - Polakom do strefy sowieckiej wstęp był zakazany. Sowieci mieli w Legnicy własne szkoły, ośrodki kultury, sklepy, szpitale, nawet komunikację autobusową. - Zajmowali jedną trzecią miasta, w tym najpiękniejszą dzielnicę, tzw. Kwadrat, który ogrodzili. Przecięli naturalne ciągi komunikacyjne. W ich gestii były największe obiekty użyteczności publicznej - opowiada Franciszek Grzywacz, autor albumu fotograficznego „Legnica za radzieckim murem”, wydanego w 2008 r. Sowieci umieścili w Legnicy bazę Północnej Grupy Wojsk Radzieckich. Przejęli po Niemcach pięć kompleksów koszarowych, z których tylko jeden był XIX-wieczny. Pozostałe pachniały jeszcze farbą - zbudowali je hitlerowcy, wystarczyło zmienić szyldy. Pod bokiem mieli też poniemieckie lotnisko, dostęp do autostrady i granicę z Niemcami, którą monitorowali. Traktowali Legnicę jak swój folwark. W 1945 r. kazali opuścić Niemcom i pierwszym przybyłym do Legnicy Polakom domy, żeby nie przeszkadzali w grabieży. Identycznie postąpili w podlegnickich wsiach. To od biedy można jeszcze zrozumieć - potraktowali Legnicę jak łup wojenny. - Ale szabrowali też Legnicę po podpisaniu Układu Poczdamskiego, gdy było już wiadomo, że Legnica przypadnie Polsce - mówi Wojciech Kondusza, autor wydanej w 2006 r. książki „Mała Moskwa. Rzecz o radzieckiej Legnicy”.

Dziki zachód

Przed domami stały rzędy pianin i zegarów szafkowych, przygotowanych do wywiezienia do Kraju Rad. To, czego Sowieci nie potrzebowali, niszczyli. Legnica przypominała wielkie pobojowisko, w mieszkaniach wybuchały pożary, także wzniecane celowo. Wszędzie fruwało pierze - Sowieci, którzy potrzebowali czerwonego płótna na flagi, rozrywali poduszki i pierzyny. W pierwszej kolejności wywozili wyposażenie fabryk, ogałacali je do cna, nawet te, które Polacy przygotowali do rozruchu. Czasami udawało się uratować jakieś maszyny, w zamian za wódkę. Interwencje polskiej administracji w sowieckim dowództwie nie przynosiło rezultatów. „Polskie władze administracyjne były ignorowane, niekiedy ostentacyjnie” - pisze bez ogródek Kondusza (2, s. 20-21). Jak bardzo były ignorowane, świadczy zdarzenie z 14 lipca 1945 r. Żeby zrobić Sowietom miejsce na kwaterunek, ludność cywilna i polskie urzędy musiały wynieść się z zachodniej i północnej części Legnicy oraz części śródmieścia na prawy brzeg Kaczawy. Na stopniowy powrót pozwolono im dopiero we wrześniu 1945 r. (2, s. 18-19).

Pożary zwycięstwa

Legnica, którą Sowieci zajęli w lutym 1945 r., była miastem niezniszczonym, dostatnim, nowoczesnym, z nowoczesną, jak na tamte czasy, infrastrukturą. Kiedy w maju tego samego roku oddawali je w ręce polskiej administracji, wyglądało, jakby przeszedł przez nie tajfun. Część śródmiejskiej zabudowy było w gruzach, codziennie wybuchały tzw. pożary zwycięstwa. Starówki nie odbudowano, w Rynku powstały budynki w technologii wielkiej płyty. To wynik nacisków dowództwa sowieckiego, które nie życzyło sobie inwestycji wokół koszar. Nie chciano, żeby z wysokich bloków ktoś zaglądał na ich teren. Okazało się, że jedynym miejscem, gdzie jest odpowiednia infrastruktura na nowe osiedla, to zniszczone śródmieście. Burzono nawet kamieniczki, które nadawały się do uratowania, tak zbudowano nowe miasto. Przesilenie, zdaniem Franciszka Grzywacza, nastąpiło w 1975 r., gdy powstało województwo legnickie. Sowieci oddali wtedy miastu Akademię Rycerską, gmach teatru i niektóre inne wielkie obiekty, ale na tym ich dobroć się skończyła. Jednak Legnica coś zyskała - to ów słynny „Kwadrat”. Dzielnica pełna zieleni, wspaniałych willi - tu można zobaczyć, jak wyglądało przed 1945 r. wiele miast na Dolnym Śląsku. Sowieci nie robili wprawdzie w „Kwadracie” kapitalnych remontów, ale też nie robili generalnych przeróbek, wyburzeń - mówi Wojciech Kondusza (3, s. 15).

Skrucha generała

Generał Dubynin podczas spotkania z prezydentem Wałęsą w sierpniu 1992 r. w Warszawie uderzył się w pierś: „Kiedy będzie wychodził z Polski ostatni żołnierz, rosyjska strona może powiedzieć jedno - dziękujemy wam, drodzy obywatele Polski, że znosiliście nas przez 47 lat. W tym długim czasie były chwile dobre, ale były i tragiczne: wypadki drogowe, przypadkowe wybuchy, upadki samolotów, skażenie ziemi i pożary lasów, mnogo czego było, dlatego dziękuję za wielką cierpliwość”.

W tak zwanej „starej liturgii”, przed Soborem Watykańskim II, kapłan sprawujący Eucharystię wraz z wiernymi, po zakończeniu celebracji odmawiał modlitwę do Matki Bożej i św. Michała Archanioła. Słowa tej ostatniej ułożył papież Leon XIII, a wiązało się to z pewną niezwykłą wizją, w której sam uczestniczył. Opisana ona została w krótkich słowach przez przegląd Ephemerides Liturgicae z 1955 r. (str. 58-59). O. Domenico Pechenino pisze: „Pewnego poranka (13 października 1884 r.) wielki papież Leon XIII zakończył Mszę św. i uczestniczył w innej, odprawiając dziękczynienie, jak to zawsze miał zwyczaj czynić. W pewnej chwili zauważono, że energicznie podniósł głowę, a następnie utkwił swój wzrok w czymś, co się unosiło nad głową kapłana odprawiającego Mszę św. Wpatrywał się niewzruszenie, bez mrugnięcia okiem, ale z uczuciem przerażenia i zdziwienia, mieniąc się na twarzy. Coś dziwnego, coś nadzwyczajnego działo się z nim. Wreszcie, jakby przychodząc do siebie, dał lekkim, ale energicznym uderzeniem dłoni znak, wstał i udał się do swego prywatnego gabinetu. Na pytanie zadane przyciszonym głosem: «Czy Ojciec święty nie czuje się dobrze? Może czegoś potrzebuje?» - odpowiedział: «Nic, nic». Po upływie pół godziny kazał przywołać Sekretarza Kongregacji Rytów, dał zapisany arkusz papieru, polecił wydrukować go i rozesłać do wszystkich w świecie biskupów, ordynariuszy diecezji”. (Cytat za Amorth G. Wyznania egzorcysty, Częstochowa 1997, s. 36). Tekst zawierał modlitwę do św. Michała Archanioła, która brzmi: „Święty Michale Archaniele, wspomagaj nas w walce, a przeciw niegodziwościom Złego Ducha bądź naszą obroną. Oby go Bóg pogromić raczył, pokornie o to prosimy. A Ty, wodzu niebieskich zastępów, Szatana i inne duchy złe, które na zgubę dusz ludzkich po tym świecie krążą, mocą Bożą strąć do piekła. Amen”. Gdy go zapytano, co się zdarzyło w czasie dziękczynienia po Mszy św., Papież odrzekł, że w chwili, gdy zamierzał zakończyć modlitwę, usłyszał dwa głosy: jeden łagodny, drugi szorstki i twardy. I usłyszał taką oto rozmowę: Szorstki głos Szatana: „Mogę zniszczyć Twój Kościół!” Łagodny głos: „Możesz? Uczyń więc to”. Szatan: „Do tego potrzeba mi więcej czasu i władzy”. Pan: „Ile czasu? Ile władzy?” Szatan: „Od 75 do 100 lat i większą władzę nad tymi, którzy mi służą”. Pan: „Masz czas, będziesz miał władzę. Rób z tym, co zechcesz”. (Cytat za Szatan w życiu Ojca Pio, Tarsicio z Cevinara, Łódź 2003, s. 8). Kościół jest świadomy, że walka duchowa dobra ze złem toczy się nieprzerwanie od chwili upadku pierwszego człowieka, choć przybiera różne formy na przestrzeni wieków. Dziś także chrześcijanin nie jest wolny od ataków Złego, który chce go oderwać od Chrystusa i zwieść ku potępieniu. Święty Ignacy z Loyoli wyróżnia dwa obozy: jeden „Pod sztandarami Chrystusa”, drugi „Pod sztandarami Szatana”. Każdy człowiek, musi opowiedzieć się po którejś ze stron. Wielu jednak poddając się wpływom agnostycyzmu czy obojętności religijnej, odsuwa od siebie ową decyzję, sądząc, że w życiu i po śmierci „jakoś to będzie”. Ewangelia nie dopuszcza postawy „rozdwojonego serca”. Można służyć albo Bogu albo Szatanowi. Czy jednak ludzie uznają fakt istnienia osobowego zła - Szatana? Kongregacja Nauki i Wiary wydała dokument opublikowany w L’Osservatore Romano (26 czerwca1975 r.) - Wiara chrześcijańska i demonologia, w którym min. stwierdza, że określenia „Szatana i Diabła” nie są „tylko personifikacjami mitycznymi i funkcyjnymi, których znaczenie ograniczałoby się jedynie do podkreślenia w dramatyczny sposób wpływu zła i grzechu na ludzkość. (…)”. Tego rodzaju poglądy, rozpowszechniane przez niektóre czasopisma i inne ośrodki propagandy mającej na celu kreowanie stylu życia tak, jakby Boga nie było i Szatan nic nie mógł zmącić i zniszczyć, muszą wywoływać zamęt w sercach i umysłach ludzkich. Jezus mówił o istnieniu upadłego anioła, nazywanego przeciwnikiem ludzi (por. 1P 5, 8), zabójcą od początku (por. Ap 12, 9. 17). Jest kłamcą i ojcem kłamstwa (por. J 8, 44); przybiera postać anioła światłości (por. 2 Kor 11, 14). Jest także nazywany „władcą tego świata”, który pozostaje we władaniu Złego (por. 1 J 5, 19). Nienawidzi on światła Prawdy Ewangelii, Chrystusowego Kościoła, wierzących, zdążających ku świętości i wszystkiego, co wiąże się z Chrystusem i Jego Kościołem. Jego działanie jest podstępne i zakryte. Metody, jakimi się posługuje, to: kłamstwo, manipulacje, pokusy do grzechu, nieposłuszeństwo nauczaniu Chrystusowego Kościoła w sprawach wiary i moralności; różnego rodzaju zniewolenia przez nałogi, złe przywiązania i grzeszne nawyki. Działa także przez uprawianie i korzystanie z okultyzmu, wróżbiarstwa, magii. Najbardziej zaś spektakularną formą jego wpływu na człowieka jest opętanie (zupełne bądź częściowe), które paraliżuje wolę człowieka, mąci umysł i sumienie, i wydaje człowieka na łup najniższych skłonności deprawujących osobę ludzką. Jak walczyć z Szatanem? Jezus spotykał na swej drodze Szatana i inne jego złe duchy; rozgramiał je, gdyż był od nich potężniejszy. On Złemu nakazywał: „Iść precz”. Należy więc przylgnąć do Chrystusa całym sobą. Nie tylko przez racjonalne uznanie Jego istnienia i Bożej mocy, ale przez życie płynące z wiary, przez „chodzenie z Chrystusem” każdego dnia. Konieczne jest więc wzywanie Jezusa w chwilach dręczących pokus do złego. Znak krzyża i modlitwa przywołują moc Bożą w sytuacji, gdy człowiek jest w potrzebie czy trudnościach. Inne środki w duchowej walce ze złem, można sklasyfikować jako praktykę aktywnego życia chrześcijańskiego. Są nimi: Eucharystia i sakramenty, codzienna modlitwa oraz medytacyjne obcowanie ze Słowem Bożym, pogłębianie swojej wiary tak, aby była rozumiana, a także poznawanie prawd chrześcijańskich. Nie można pominąć służby bliźniemu - słowem, czynem i modlitwą. Skoro w Kościele idziemy ku zbawieniu, konieczne jest także uczestnictwo we wspólnocie chrześcijańskiej, gdyż - jak przypomina nam Jezus - gdzie dwaj albo trzej zebrani są w Imię Jego, tam On jest między nimi. W obliczu współczesnych zagrożeń dla wiary, moralności i duchowości chrześcijanina, gdy neguje się głos Kościoła w tych kwestiach, gdy ludzkość przygląda się rosnącej fali przemocy, terroryzmu, niesprawiedliwości społecznej, czyż chrześcijanie nie powinni na nowo z wiarą sięgnąć do „duchowego skarbca” Kościoła i mocą Chrystusa poskramiać wysiłki Złego? Szatan nadal walczy z Chrystusowym Kościołem. W tej walce potrzeba nam Chrystusowej mocy. Ona do nas przychodzi, wystarczy otworzyć się na nią w wierze.