Szafarze Eucharystii w historii Kościoła

W Kościele pierwszych wieków powszechnie stosowano praktykę zanoszenia Komunii św. przez osoby świeckie wszystkim tym, którzy z całą wspólnotą nie mogli uczestniczyć w niedzielnej Eucharystii. Dotyczyło to zwłaszcza osób chorych i więźniów. Wiele świadectw o tej praktyce spotykamy u Ojców Kościoła. Wzorem i patronem nadzwyczajnych szafarzy Komunii św. może być św. Tarsycjusz (III w.) - świecki męczennik Eucharystii, który - według tradycji - zginął niosąc Komunię św. chorym i więźniom. Dopiero w IX w. przyjęła się praktyka podawania Komunii św. wyłącznie przez kapłana lub diakona. W wiekach średnich uformowała się nowa pobożność eucharystyczna, która polegała nie tyle na przyjmowaniu Eucharystii, ile na Jej adoracji. W wyniku odnowy pobożności eucharystycznej w ostatnich dziesięcioleciach, wierni częściej i liczniej przystępują do Komunii św. Przy braku wystarczającej liczby kapłanów, rozdawanie Komunii św. w niedziele i święta często przeciąga się w czasie. Na prośbę biskupów różnych krajów papież Paweł VI wprowadził 29 stycznia 1973 r. posługę nadzwyczajnych szafarzy Eucharystii. W oparciu o tę decyzję Papieża Konferencja Episkopatu Polski 2 maja 1990 r. ustaliła warunki, według których biskupi diecezjalni w Polsce mogą powoływać spośród świeckich nadzwyczajnych szafarzy Komunii św. Tę praktykę wprowadziło wiele polskich diecezji - jedną z nich była diecezja legnicka.
Według zaleceń Episkopatu nadzwyczajnymi szafarzami Komunii św. mogą być mężczyźni w wieku 35-65 lat, którzy wyróżniają się dojrzałością w wierze, zdrową pobożnością oraz wzorowym życiem moralnym. Kandydaci powinni posiadać wykształcenie średnie oraz podstawową znajomość nauki wiary. Kandydat spełniający te warunki, po specjalnym kursie przygotowawczym, zostaje upoważniony przez biskupa diecezjalnego do pełnienia posługi nadzwyczajnego szafarza Komunii św. na okres jednego roku. Upoważnienie to może być przedłużone na kolejny rok. Nadzwyczajny szafarz Komunii św. pomaga w rozdzielaniu Ciała Pańskiego, gdy do Komunii św. przystępuje większa liczba wiernych i brak jest zwyczajnych szafarzy (kapłanów lub diakonów), albo gdy są oni zajęci innymi czynnościami duszpasterskimi lub nie pozwala im na to stan zdrowia czy podeszły wiek. W niektórych parafiach zasadniczym zadaniem nadzwyczajnych szafarzy Komunii św. będzie zanoszenie Ciała Pańskiego chorym i niepełnosprawnym. Celem podkreślenia związku Komunii św. chorego ze sprawowaniem
Eucharystii przez wspólnotę parafialną, szafarz otrzymuje Najświętszy Sakrament od celebransa pod koniec Mszy św. niedzielnej czy świątecznej. Przed końcowym błogosławieństwem kapłan przekazuje chorym za pośrednictwem nadzwyczajnych szafarzy Komunii św. specjalne pozdrowienie od wspólnoty.

Ustanowienie nadzwyczajnych szafarzy Eucharystii

Rozpoczynając Eucharystię, bp Stefan Regmunt przywitał zgromadzonych kapłanów, kandydatów i ich rodziny: „Ogarniamy naszą szczerą modlitwą wszystkich kandydatów do tej misji, ich rodziny, a także parafie, w których będą posługiwali. W tym miejscu dziękujemy też kapłanom, którzy troszczą się o to, aby w ich parafii była dostateczna liczba szafarzy, którzy pragną objąć swoją troską wszystkich parafian, a zwłaszcza chorych i tych, którzy sami do świątyni przyjść nie mogą”. W homilii zaś Ksiądz Biskup mówił, iż dzień ten jest dla naszej diecezji i diecezji świdnickiej bardzo ważny. „Oto w czasie adwentu, w Roku Eucharystii, 11 kandydatów spośród diecezjan zostanie włączonych do grona nadzwyczajnych szafarzy Eucharystii. Otrzymają oni szczególne uprawnienia, misję. Będą pomagać biskupom i kapłanom w rozdzielaniu Eucharystii, będą odwiedzać chorych, którzy pragną pokrzepiać swe ciało i duszę tym świętym Pokarmem z nieba, będą śpieszyć i do tych, którzy przeżywają ostatnie chwile ziemskiego życia, by zanieść im Wiatyk - Pokarm dający siły na spotkanie z Panem”. „Dzisiaj - kontynuował Ksiądz Biskup - kiedy pójdziemy do ludzi chorych i unieruchomionych, przekonamy się, jak bardzo cenią oni sobie posługę szafarza Eucharystii, z jakim wzruszeniem przyjmują Komunię św. i jak dziękują Bogu za to, że Kościół o nich nie zapomniał. Widzimy, w ilu parafiach, dzięki nadzwyczajnym szafarzom, chorzy i niepełnosprawni mogą przyjąć Ciało Pańskie w swoich domach. Nie jest łatwo znaleźć kandydatów, którzy mogą sprostać tym zadaniom. Powinni to być ludzie dojrzali religijnie i poprawni moralnie. Powinni być autorytetami w swoim środowisku, mieć dar jednoczenia oraz umieć uszanować nawet tego najsłabszego, czy niewierzącego. Jakże trzeba nam się modlić, aby ci, którzy już wcześniej zostali i dziś zostaną zaliczeni do grona takich kandydatów, mogli sprostać temu zadaniu. Niech Duch Święty formuje ich na prawdziwych uczniów i sługi Jezusa Chrystusa”.
Po homilii ks. Stanisław Araszczuk przedstawił bp. Stefanowi Regmuntowi kandydatów. Zaś po słowie wprowadzającym, które wyjaśniało sens posługi nadzwyczajnego szafarza Eucharystii, Biskup pytał kandydatów, czy chcą przyjąć posługę podawania ludowi Ciała Pańskiego, aby przez to służyć Kościołowi i przyczyniać się do jego wzrostu i czy chcą rozdzielać Eucharystię z wielką starannością i należytym szacunkiem. Następnie odmówił nad nimi modlitwę, prosząc, by „nieskończenie dobry Bóg, Stwórca i Rządca Swojej Rodziny, pobłogosławił tych kandydatów na szafarzy Najświętszej Eucharystii, aby wiernie rozdzielali oni chleb życia wiecznego i wsparci mocą tego sakramentu otrzymali udział w uczcie niebieskiej”.
Na zakończenie Eucharystii swe podziękowania wyrazili nowo ustanowieni szafarze. Słowa wdzięczności popłynęły do Biskupa Stefana i pod adresem księży proboszczów, oraz księży przygotowujących szafarzy do przyjęcia tej pięknej posługi. Po Eucharystii, w seminaryjnym refektarzu odbyła się wspólna agapa, podczas której - przy kawie i ciastku - był czas na rozmowę.
Módlmy się za nowo ustanowionych szafarzy Eucharystii, aby wiernie spełniając służbę przy ołtarzu i rozdzielając chleb życia wiecznego, wzrastali w wierze i miłości ku zbudowaniu Chrystusowego Kościoła.

Maria Nowak

Nadzwyczajni szafarze Komunii św.:
Mieczysław Hajder, z parafii pw. MB Różańcowej w Nowym Kościele
Kazimierz Kuś, z parafii pw. MB Różańcowej w Kamiennej Górze
Marian Krawczyk, z parafii pw. MB Różańcowej w Nowym Kościele
Piotr Ptaszkowski, z parafii pw. św. Jana Sarkandra w Lubinie
Wiesław Strzelczyk, z parafii pw. MB Królowej Polski w Legnicy
Kazimierz Szubart, z parafii pw. Matki Kościoła w Dzierżoniowie (diecezja świdnicka)
Mirosław Sośnicki, z parafii pw. św. Jadwigi w Walimiu (diecezja świdnicka)
Jerzy Świerszcz, z parafii pw. MB Częstochowskiej w Gromadce
Krzysztof Tomczyk, z parafii pw. MB Różańcowej w Kamiennej Górze
Adam Wojtkowiak, z parafii pw. MB Różańcowej w Kamiennej Górze
Roman Wszędybył, z parafii pw. NMP Matki Kościoła w Dzierżoniowie (diecezja świdnicka)