Reklama

Krótka historia papieskich encyklik społecznych

Rewolucja przemysłowa XIX wieku w sposób radykalny odmieniła ludzkość i silnie zaakcentowała tzw. kwestie społeczne świata pracy. Jako odpowiedź Kościoła papież Leon XIII ogłosił w 1891 roku swoją encyklikę „Rerum novarum”. Od tego czasu papieże interpretowali nauczanie społeczne Kościoła w zależności od warunków ekonomicznych, politycznych i społecznych swoich czasów.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

W związku z nadchodzącą publikacją „Fratelli tutti”, społecznej encykliki papieża Franciszka, niemiecka agencja katolicka KNA przypomniała najważniejsze dokumenty papieskie na ten temat.

Prekursorem głoszenia nauki społecznej Kościoła był w 1848 roku biskup niemieckiej Moguncji Wilhelm Emmanuel von Ketteler (1811-1877). W swojej encyklice „Rerum novarum” z 1891 papież Leon XIII nazwał go „naszym wielkim poprzednikiem”.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

„Rerum novarum” jest pierwszym dokumentem papieskim w kwestii robotniczej, a tym samym podstawowym dokumentem katolickiej nauki społecznej. Była to reakcja Kościoła katolickiego na rosnące wpływy ruchów socjalistycznych i komunistycznych wśród katolickich robotników.

Podziel się cytatem

Reklama

Ogłaszając 15 maja 1891 roku tę encyklikę papież Leon XIII zyskał sobie przydomek „papieża robotników”. Encyklika opowiedziała się za chrześcijańską polityką społeczną, przy jednoczesnym odrzuceniu socjalizmu w wydaniu marksistowskim i ślepego kapitalizmu.

Leon XIII ubolewa nad często niewolniczą sytuacją klasy pracującej, ale sprzeciwia się walce klas i opowiada się za współpracą między pracodawcami i pracownikami. Broni też własności prywatnej, przypominając jednocześnie o jej obowiązkach społecznych. Innym centralnym tematem są sprawiedliwe płace, ochrona państwowa dla robotników poprzez zapewnienie im m.in. niedzielnego odpoczynku, minimalnej płacy czy trwałości zatrudnienia.

Reklama

40 lat później nauczanie Leona XIII uaktualnił Pius XI. W ogłoszonej w 1931 roku encyklice „Quadragesimo anno” wyraził troskę o los ludzi żyjących z pracy własnych rąk. Papież potwierdził, że socjalizmu nie można pogodzić z prawdziwym chrześcijaństwem, czyli wiarą katolicką, jako że socjalizm zakłada niesprawiedliwy podział owoców pracy. Również nadmierny liberalizm nie jest uczciwy, gdyż prowadzi jedynie do gromadzenia kapitału, bez dbałości o ludzi. Kwintesencja jest stwierdzenie, że „niemożliwe, aby dobry katolik był jednocześnie prawdziwym socjalistą”.

Encyklika „Mater et magistra” papieża Jana XXIII z 1961 roku dotyczy współczesnych przemian społecznych w świetle nauki chrześcijańskiej. Jej ideą przewodnią jest uniwersalistyczny humanizm chrześcijański.

Podziel się cytatem

Reklama

Przyznaje robotnikom prawo do aktywnego udziału w ich miejscach pracy. Po raz pierwszy poruszone też zostały problemy krajów mniej rozwiniętych gospodarczo, a tym samym kwestia dobra wspólnego w perspektywie globalnej. Jej ideą przewodnią jest uniwersalistyczny humanizm chrześcijański.

W 1967 roku papież Paweł VI swój najważniejszy dokument społeczny „Populorum progressio” poświęcił tematyce pokoju i sprawiedliwości. Encyklikę nazwano traktatem na temat prawa do rozwoju narodów ubogich.

Podziel się cytatem

Reklama

Papież apeluje w niej o zapewnienie sprawiedliwej równowagi między krajami rozwiniętymi i słabo rozwiniętymi. Jako słowo kluczowe dla globalnej sprawiedliwości Paweł VI wprowadza do katolickiej nauki społecznej pojęcie „rozwoju”, co oznacza również większy udział w edukacji, życiu społecznym i politycznym. Papież odrzuca rewolucję jako środek do tego celu. Niemniej jednak przyznaje, że „w przypadku jasnej i długotrwałej tyranii” istnieje również możliwość prawomocnego jej obalenia.

Reklama

„Laborem exercens” z 1981 roku jest pierwszą w kilku encyklik społecznych papieża Jana Pawła II. Odnosi się do wartości pracy ludzkiej i poszukuje „trzeciej drogi” między kapitalizmem i komunizmem.

Podziel się cytatem

Reklama

Papież analizuje w niej nieprawidłowości społeczne zarówno w łamiącym się już systemie komunistycznym, jak i w odnoszącym sukcesy gospodarcze kapitalizmie. W aspekcie coraz większego bezrobocia na Zachodzie Jan Paweł II podkreśla m.in. pierwszeństwo pracy przed kapitałem. Nawiązując do walk niezależnego związku „Solidarność” papieska encyklika stwierdza, że prawo do formowania związków zawodowych należy do nienaruszalnych praw podstawowych.

Reklama

W 20. rocznicę „Populorum progressio”, 15 grudnia 1987 roku Jan Paweł II ogłasza encyklikę „Sollicitudo rei socialis”.

Podziel się cytatem

Reklama

Głównym jej przesłaniem jest apel papieża w sprawie solidarności międzyludzkiej. Ukazane jest dążenie do wolności, ale też ryzyko ograniczenia wolności przez systemy, które odbijają się na kondycji społeczeństwa lat osiemdziesiątych. Encyklika skierowana jest do każdego człowieka żyjącego w tamtych czasach, szczególnie zaś do ludzi rządzących państwami i kreujących tamtejszy obraz rzeczywistości. Po sprzecznościach między Wschodem i Zachodem, Jan Paweł II odnosi się teraz do konfliktu Północ-Południe. Upomina bogatą Północ o skuteczną pomoc, a jednocześnie wzywa do fundamentalnych reform w krajach rozwijających się.

W „Centesimus annus”, w 100. rocznicę „Rerum novarum” i w dwa lata po upadku komunizmu w Europie Wschodniej i Środkowej, Jan Paweł II rozlicza się w 1991 roku nie tylko z upadkiem systemu, ale także z wypaczeniami nieokiełznanego kapitalizmu. Po raz pierwszy papież z Polski w tak wyraźny sposób ukazuje pozytywną rolę przedsiębiorczości dla dobrego funkcjonowania gospodarki.

Podziel się cytatem

Reklama

Zwolennicy klasycznej koncepcji społecznej gospodarki rynkowej odczytują ten dokument jako papieskie zobowiązanie do tej idei.

Reklama

Encyklika społeczna Benedykta XVI nosi tytuł „Caritas in veritate”. Zajmuje się konsekwencjami globalizacji oraz kryzysu gospodarczego i finansowego dla współżycia między ludźmi. Stwierdza, że miłość w prawdzie jest zasadniczą siłą napędową prawdziwego rozwoju człowieka i całej ludzkości, bez której nie są możliwe ani zapanowanie sprawiedliwości (która jest postawą miłości), ani też osiągnięcie wspólnego dobra. Okazją do ogłoszenia tego dokumentu miała być 40. rocznica „Populorum progressio”. Encyklika miała się ukazać w 2008, ostatecznie ukazała się 29 czerwca 2009 roku po wybuchu światowego kryzysu gospodarczego i finansowego.

Reklama

„Laudato si’” papieża Franciszka z 2015 roku określana jest wprawdzie jako pierwsza papieska „encyklika ekologiczna”, ale jest to także „zielona encyklika społeczna”, ponieważ papież przedstawia w niej „ekologię integralną” z punktu widzenia najuboższych.

Podziel się cytatem

Reklama

Według Franciszka nie można mówić o ochronie środowiska naturalnego bez uwzględnienia sprawiedliwości społecznej, globalnego systemu gospodarczego, problemu uchodźców i praw człowieka.

W sobotę 3 października 2020 Franciszek podpisze w Asyżu swoją nową encyklikę społeczną „Fratelli tutti”. Obserwatorzy oczekują, że będzie to zasadniczy dokument na rzecz globalnej reorientacji po pandemii koronawirusa. Mówi się też, że ten dokument będzie dotoczyć zmiany sposobu myślenia społecznego i gospodarczego po kryzysie związanym z COVID-19. Papieski dokument promować też będzie międzynarodową solidarność z osobami znajdującymi się w niekorzystnej sytuacji oraz nawrócenie ekologiczne.

2020-10-03 09:09

Ocena: +1 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Pierwszy raz od 206 lat papież podpisze encyklikę poza Watykanem

[ TEMATY ]

Encyklika

papież Franciszek

PAP

Zaplanowane na 3 października podpisanie przez Franciszka encykliki „Fratelli tutti” w Asyżu, będzie pierwszym od 206 lat takim wydarzeniem poza murami Watykanu. Ostatni raz zdarzyło się to 14 maja 1814 roku, gdy Pius VII podpisał w swej rodzinnej Cesenie encyklikę „Il Trionfo”.

Papież, uprowadzony przez cesarza Napoleona w 1809 roku i następnie więziony we Francji, ogłaszał w niej swój powrót do Rzymu i odzyskanie Państwa Kościelnego. Zaczynała się ona od słów: „Triumf miłosierdzia Bożego”.

CZYTAJ DALEJ

Nowenna do Miłosierdzia Bożego

W Wielki Piątek rozpoczyna się Nowenna do Miłosierdzia Bożego. Pan Jezus polecił Siostrze Faustynie, aby przez 9 dni odmawiała szczególne modlitwy i tym samym sprowadzała rzesze grzeszników do zdroju Jego miłosierdzia.

Nowenna do Miłosierdzia Bożego w 2023 roku rozpoczyna się 7 kwietnia i zakończy się w sobotę przed Świętem Miłosierdzia Bożego, 15 kwietnia.

CZYTAJ DALEJ

Abp Jędraszewski: niektórzy rządzący usiłują zafundować narodowi holokaust nienarodzonych

2024-03-29 10:20

[ TEMATY ]

abp Marek Jędraszewski

kalwaria

Kalwaria Zebrzydowska

Archidiecezja Krakowska

Abp Marek Jędraszewski, zwracając się w Wielki Piątek do pielgrzymów w Kalwarii Zebrzydowskiej, apelował o ochronę życia od poczęcia do naturalnej śmierci. Mówił, że niektórzy rządzący w imię wolności kobiet usiłują "zafundować narodowi kolejny holokaust nienarodzonych".

Metropolita krakowski, mówiąc do dziesiątków tysięcy wiernych, wskazywał, że nowożytna Europa nie chce mieć niż wspólnego z Chrystusem i Ewangelią, nie chce słyszeć o Bogu, który przejmuje się losem człowieka. W imię czystego rozumu potępia wiarę, ogłaszając ją jako zabobon.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję