W tym roku Franciszkanie na całym świecie obchodzą 800-lecie swoich początków.
W 1209 r. św. Franciszek z Asyżu otrzymał od papieża Innocentego III ustne zatwierdzenie „Reguły zakonnej” - sposobu życia dla siebie i swoich braci. W naszej diecezji zbiegł się ten jubileusz z 380. rocznicą obecności Bernardynów w Rzeszowie.

Św. Franciszek i powstanie zakonu

Historia Franciszka Bernardone, znanego powszechnie jako św. Franciszka z Asyżu, rozpoczyna się w roku 1181. Ojciec nazwał go Francuzikiem (po włosku Fransesco). Chciał, żeby był kupcem, matka oczekiwała, że syn zostanie rycerzem. Franciszek był człowiekiem otwartym i wzbudzał sypmatię. Udział w wojnie z Perugią i długotrwała choroba pozostawiły w nim niezatarty ślad.
Franciszek, który w każdą niedzielę uczestniczył we Mszy św., teraz zaczął dużo się modlić i medytować. Pewnego dnia, w czasie medytacji przed krzyżem usłyszał głos: „Franciszku, idź odbuduj mój kościół”. Franciszek odczytał go dosłownie - musi odbudować zniszczoną kaplicę należącą do Ojców Benedyktynów. Całymi dniami chodził się po lasach, zbierając kamienie, aby odbudować zapomnianą kapliczkę.
Franciszek czuł, że aby osiągnąć szczęście, musi - jak mówi Pismo Święte - opuścić swojego ojca i matkę i rozpocząć życie w posłuszeństwie Słowu Bożemu i natchnieniom Ducha Świętego. Tak się też stało. Było to w lutym 1207 r.
Na rynku w Asyżu, wobec zgromadzonych mieszczan, zdjął z siebie wszystkie ubrania, wręczył je swojemu ojcu i oddając się pod opiekę biskupowi miasta, powiedział, że dopiero teraz może prawdziwie nazywać Boga swoim Ojcem. Wielu pukało się po głowach, widząc Franciszka, inni wyśmiewali go nazywając głupcem, ale znaleźli się i tacy, którzy byli głęboko poruszeni tym, co się stało.
Po rozpoczęciu przez Franciszka życia w umartwieniu i pokucie zgromadziła się wokół niego gromada kilku jego przyjaciół, których nazywał braćmi. Każdy z nich przywdział ubogi habit i razem z Franciszkiem oddał się na własność Bogu. Bracia wspólnie się modlili, pracowali, rozmawiali o Stwórcy i Jego cudach. Ludzie nazywali ich pokutnikami asyskimi.
Papież zatwierdził regułę nowego zakonu w roku 1209. Od tej chwili mija właśnie 800 lat.

380 lat Zakonu Braci Mniejszych w Rzeszowie

Niedługo po śmierci Franciszka (1226 r.), który charakteryzował się radykalnym sposobem życia i całkowitym oddaniem się Bogu, w Zakonie rozpoczęły się dyskusje na temat sposobu realizacji Reguły, a zwłaszcza ślubu ubóstwa, możliwości zakładania stałych konwentów i kształcenia braci. W 1415 r. doszło do rozłamu w Zakonie. Ta część braci, która opowiadała się za ścisłym przestrzeganiem reguły św. Franciszka, określiła siebie mianem Braci Mniejszych Regularnej Obserwancji, reszta - Braćmi Mniejszymi Konwentualnymi.
Pierwsi Franciszkanie dotarli do Polski w 1236 r. Byli to tzw. Franciszkanie Konwentualni. W 1453 r. do Polski przybył wybitny przedstawiciel Obserwantów, uczeń św. Bernardyna ze Sieny, św. Jan Kapistran. Głosząc przejmujące kazania, w sercach wielu młodych ludzi zaszczepił ewangelicznego ducha i miłość do św. Franciszka z Asyżu. Wtedy to powstał pierwszy klasztor Obserwantów na Stradomiu w Krakowie. Mieszkańcy królewskiego grodu nowych zakonników zaczęli nazywać Braćmi od św. Bernardyna, a z czasem Bernardynami.
To właśnie jeden z braci bernardynów - Florian Piątkowic, w 1625 r. przybył do Rzeszowa. Na miejscu objawienia danemu Jakubowi Ado wybudowano murowany kościół i klasztor, fundatorzy tego miejsca zwrócili się do bernardyńskiego prowincjała z prośbą o przeznaczenie braci do posługi w miejscu, które upodobała sobie Matka Najświętsza. Zakonnicy wprowadzili się do klasztoru wybudowanego staraniem Ligęzów w 1629 r. i odtąd, aż do tej pory pracują w kościele, który został powierzony ich pieczy.
Obecnie prowincja zakonna Ojców Bernardynów liczy ok. 350 braci, którzy pracują w wielu klasztorach w Polsce i poza jej granicami. Cechą charakterystyczną charyzmatu bernardyńskiego jest apostolstwo wśród prostego ludu, a także opieka nad sanktuariami.

Jubileuszowe świętowanie

Jubileusz 800 lat istnienia Zakonu Braci Mniejszych jest okazją do wielkiego świętowania. Cały zakon przygotowywał się do nich poprzez trzyletnie Triduum. Główne uroczystości w Polsce miały miejsce w dniach od 30 września do 4 października w Krakowie. W środę 30 września Franciszkanie wszystkich trzech gałęzi kwestowali na rzecz ubogich przed największymi centrami handlowymi Krakowa. Kolejne dwa dni to wspólna modlitwa, kapituła namiotów, a także sympozjum naukowe poświęcone roli Zakonu Braci Mniejszych w Polsce. Bardzo ciekawym wydarzeniem był dzień otwarty u Franciszkanów, który miał miejsce 3 października. Chętni mogli obejrzeć klasztor od wewnątrz i zobaczyć te miejsca, które na co dzień dostępne są tylko zakonnikom. Tego dnia wieczorem na Rynku Głównym w Krakowie wystawiono oratorium o życiu i śmierci św. Franciszka z Asyżu. Kulminacyjnym punktem uroczystości była Eucharystia sprawowana pod przewodnictwem kard. Stanisława Dziwisza w Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Łagiewnikach w obecności prowincjałów franciszkańskich.
W rzeszowskim kościele Bernardynów jubileuszowe świętowanie rozłożono na dwa etapy. W sobotni wieczór, 3 października Ojcowie i Bracia zgromadzili się na nabożeństwie upamiętniającym śmierć św. Franciszka, a następnie uczestniczyli we wspólnej Mszy św. Natomiast zakończenie jubileuszu będzie miało miejsce w grudniu, podczas oktawy Niepokalanego Poczęcia NMP. Wtedy to, 8 grudnia w bazylice dwóch młodych braci bernardynów przyjmie święcenia - jeden diakonatu, a drugi prezbiteratu.