Reklama

Niedziela Zamojsko - Lubaczowska

Boże Narodzenie w twórczości polskich malarzy

Niedziela zamojsko-lubaczowska 52/2012, str. 8

[ TEMATY ]

malarstwo

Boże Narodzenie

Boże Narodzenie według malarza Janusza Szpyta w kościele w Ułazowie (fragment)

Boże Narodzenie według malarza Janusza Szpyta w kościele w Ułazowie (fragment)

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

W ikonografii chrześcijańskiej przedstawienia związane z Bożym Narodzeniem należą do jednych z najstarszych oraz najczęstszych motywów. Pierwsze przedstawienia Narodzenia Chrystusa od IV wieku były bardzo oszczędne i proste. Ukazywały tylko Dzieciątko owinięte w pieluszki, znajdujące się w ciemnej grocie oraz towarzyszące mu zwierzęta (wół i osioł). Dopiero później pojawili się: Matka Boża, św. Józef, aniołowie, pasterze iin. Nastąpiło zróżnicowanie między ikonografią wschodnią i zachodnią, czego dowodem jest przeniesienie sceny narodzenia z groty do szopy.

W Polsce sceny narodzin Chrystusa pojawiły się już w średniowieczu. Były to ilustracje do rękopiśmiennych ksiąg liturgicznych. Jednym z najstarszych przykładów sceny Bożego Narodzenia w polskim malarstwie jest gotycki „Poliptyk” Mistrza z Gościszowie i z nieco późniejszego okresu miniatury Stanisława Samostrzelnika. W okresie baroku działało w Polsce wielu twórców, którzy podejmowali temat narodzin Chrystusa. Jednym z bardziej znanych obrazów jest „Pokłon pasterzy” Hermana Hana - malarza działającego w Gdańsku, ale dzieło tego artysty umieszczono w predelli ołtarza Wniebowzięcia Matki Boskiej katedry pelplińskiej. Projektowaniem witraży i religijnym malarstwem zajmował się m.in. Włodzimierz Tetmajer, a tematyka bożonarodzeniowa widoczna jest na jego obrazach: „Święta rodzina” i „Kolęda”.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Tragicznym wspomnieniem koszmaru, jaki przeżył malarz i rzeźbiarz Xawery Dunikowski podczas wojny w obozie zagłady, jest obraz „Wigilia w Oświęcimiu”. Wyjątkowo liryczną scenę Bożego Narodzenia na tle swojskiego krajobrazu namalował Vlastimil Hofman - jeden z najwybitniejszych polskich malarzy XX w., który reprezentował symboliczno-alegoryczny nurt w sztuce.

Zwyczaje kolędnicze utrwalała na swoich obrazach Zofia Stryjeńska i kubista Tadeusz Makowski. Ginącymi pozostałościami dawnych obrzędów ludowych interesowali się także malarze i graficy: Józef Pieniążek i Stefan Mrożewski oraz Jan Wydra. Biblia zajmuje dosyć ważne miejsce w twórczości Eugeniusza Muchy - jednego z najwybitniejszych współczesnych polskich malarzy. Tworzył on polichromię w naszej diecezji w kościołach w Oleszycach, Lublińcu Starym i Potoku Jaworowskim. Najgłośniejsze jego dzieło „Boże Narodzenie” na którym spomiędzy nóg nagiej Matki Boskiej wyłania się ukrzyżowany Chrystus, wywołało początkowo zgorszenie, dopiero później zauważono, że dzieło to można interpretować jako symbol nierozerwalności Betlejem i Golgoty oraz jako związek życia i śmierci. Ciekawą współczesną artystką, która namalowała cykl obrazów „Boże Narodzenie” - Biblia a Tradycja jest Anna Kwiatkowska-Misiurka.

Odwiedzając kościoły i kaplice na ziemi lubaczowskiej spotkałem w nich niewiele obrazów o tematyce bożonarodzeniowej. Najbardziej znany obecnie polski witrażysta Jerzy Skąpski był projektantem wszystkich witraży w oleszyckim kościele. Wśród 11 witraży, jeden w prezbiterium świątyni poświęcił Bożemu Narodzeniu. Krakowski malarz Witold Jańczak projektował i wykonywał, a następnie konserwował polichromię w kościele w Baszni Dolnej. Wśród obrazów znalazło się i Boże Narodzenie. Inny krakowski malarz Leopold Kubica namalował do filialnego kościoła w Zabiałej dwa obrazy, a jeden z nich poświęcił Bożemu Narodzeniu. Znajduje się na kasetonowym sklepieniu. Znany w Polsce i na świecie malarz z Lubaczowa Janusz Szpyt namalował wiele obrazów o tematyce religijnej, wykonał polichromię w kilku kościołach. W 2004 r. wraz z Stanisławem Makarą wykonali nową polichromię w parafialnym kościele w Nowym Bruśnie. Janusz Szpyt namalował w nim kilka obrazów, w tym i Boże Narodzenie. Kościół w Ułazowie uległ niespełna dwa lata temu pożarowi. Szybko został odnowiony, odmalowany piękniej niż wyglądał pierwotnie. Polichromię w roku ubiegłym wykonał Janusz Szpyt, a na ścianie nawy głównej namalował obraz Bożego Narodzenia - Świętej Rodziny. Również wykonując renowację polichromii w parafialnym kościele w Cieszanowie, na sklepieniu nawy głównej namalował kilka scen ewangelicznych, a wśród nich Narodzenia Pana Jezusa. Piękną polichromię w 1975 r. wykonano w parafialnym kościele w Starym Dzikowie, a w prezbiterium znalazł się obraz związany z Bożym Narodzeniem. O tematyce bożonarodzeniowej jest też obraz w kościele w Niemstowie. Filialny kościół na Futorach, należący do parafii w Oleszycach, posiada witraże zaprojektowane i wykonane przez witrażystę z Ukrainy Piotra Tchira. W oknie prezbiterium umieścił witraż Narodzenia Jezusa.

2012-12-31 00:00

Oceń: +1 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Obrazy Eybelwiesera na Karłowicach

Niedziela wrocławska 14/2022, str. IV

[ TEMATY ]

malarstwo

Marzena Cyfert/Niedziela

O. Jozafat Gohly, franciszkanin

O. Jozafat Gohly, franciszkanin

W prezbiterium franciszkańskiego kościoła we Wrocławiu od początku marca możemy zobaczyć pięć obrazów cennego wrocławskiego malarza. To sceny z życia św. Antoniego, patrona parafii.

Obrazy były wiele lat restaurowane, aż w końcu znalazły się w prezbiterium świątyni. To zasługa gwardianów: o. Jozafata i o. Mieczysława. – Obrazy przez długie lata znajdowały się w naszej piwnicy. Były bardzo zniszczone. Najstarsi współbracia wspominają, że w latach 50. XX wieku wisiały one na klasztornych korytarzach. Już wtedy musiały być w bardzo złym stanie, na niektórych nie można było nawet dostrzec, co przedstawiają. Dopiero ich oczyszczenie pozwoliło na odkrycie pewnych niuansów i przede wszystkim na odkrycie ich autora, bardzo cennego dla wrocławskiego środowiska i dla sztuki wrocławskiej – mówi o. Jozafat Gohly, gwardian klasztoru.
CZYTAJ DALEJ

Co najmniej 36 osób zginęło, a 200 zostało rannych w wyniku zawalenia się rusztowania na kościół

2025-10-02 09:19

[ TEMATY ]

Etiopia

Vatican Media

Co najmniej 36 osób zginęło, a 200 zostało rannych w wyniku zawalenia się prowizorycznego rusztowania na kościół w Etiopii. Do tragedii doszło 1 października, w trakcie nabożeństwa, a informuje o niej francuski dziennik „La Croix”, powołując się na etiopskie media.

Do zawalenia się drewnianego rusztowania w kościele w miejscowości Arerti, ok. 70 km od stolicy Addis Abeby doszło w godzinach porannych, gdy liczna grupa wiernych znajdowała się w świątyni. Zginęło co najmniej 36 osób a 200 zostało rannych, jednak, jak podkreśla szef lokalnej policji Ahmed Gebeyehu, liczba ta może wzrosnąć. Zawalone rusztowanie, służące do prowadzenia prac wykończeniowych, skonstruowane było z grubych drewnianych pali.
CZYTAJ DALEJ

Niebezpieczna zabawa zapałkami

2025-10-03 22:08

[ TEMATY ]

Samuel Pereira

Materiały własne autora

Samuel Pereira

Samuel Pereira

Ilekroć w świecie polityki i mediów pojawia się temat praworządności, ustaw, konstytucji, sądów, prokuratury itd. itp. ma wrażenie, że u większości obywateli powoduje to wściekłość, chęć wyłączenia się, a w najlepszym wypadku ziewanie. Trudno się dziwić, że u wielu osób, szczególnie gdy te tematy kojarzą im się z politycznym sporem – nie ma poczucia, że ta cała sfera ich osobiście powinna obchodzić. Przewlekłość postępowań, tak, w końcu większość z nas miała, lub ktoś z ich bliskich miał styczność z tym zjawiskiem, ale jest to kojarzone raczej ogólnie z systemem, więc pozostaje apatia pod hasłem „widocznie tak musi być”.

Czy jednak negowanie statusu sędziów, wybiórcze podejście do instytucji sądowych, wyroków, ustaw i przepisów rzeczywiście tylko dotyka sfery politycznej? Czy to tylko spór między Donaldem Tuskiem, a Jarosławem Kaczyńskim? Nie i chciałbym pokrótce wytłumaczyć dlaczego.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję