W „papieskiej” parafii przed kanonizacją

Masłów już zawsze będzie kojarzony ze św. Janem Pawłem II, który 3 czerwca 1991 roku sprawował Eucharystię na płycie lotniska. Słowa papieskiej homilii są wciąż bardzo aktualne. Kiedy na dwa miesiące przed kanonizacją pytam ks. Piotra Motykę – proboszcza „papieskiej” parafii – o najważniejsze przesłanie Papieża Polaka, odpowiada bez wahania: „wezwanie do modlitwy”. Tym, co może nas połączyć przed i podczas kanonizacji, jest modlitwa. Być może wielu z nas nie stać na wielkie inicjatywy i wyrzeczenia. Jesteśmy słabi, ale zawsze pozostaje modlitwa za siebie wzajemnie, za rodzinę, za środowisko w szkole, w pracy. To będzie nasza cegiełka do kanonizacji.

Reklama

– Jestem ze Słomnik, stąd blisko do Kalwarii, którą bardzo często odwiedzał ksiądz, biskup i kardynał Karol Wojtyła. Już podczas jego pierwszej pielgrzymki do Ojczyzny 7 czerwca w 1979 roku, nawiedzając sanktuarium w Kalwarii, Ojciec Święty przekazał najważniejsze przesłanie swojego pontyfikatu: „Niech z tego miejsca do wszystkich, którzy mnie słuchają tutaj albo gdziekolwiek, przemówi proste i zasadnicze papieskie wezwanie do modlitwy. A jest to wezwanie najważniejsze. Najistotniejsze orędzie!”. Niedawno zrozumiałem, że każdy wybierze z bogactwa nauczania papieskiego coś dla siebie, jednak jest także jedno przesłanie do wszystkich – to jest wezwanie do modlitwy. Papież na każdą sytuację życiową, na każdą sprawę, problem odpowiadał modlitwą. To była wielkość Ojca Świętego – mówi ks. Motyka. – Myślę, że Papież chce nam dziś podpowiedzieć na te wszystkie sytuacje, wyzwania, kryzysy – powinniście zacząć od modlitwy, na niej oprzeć swoje życie. Bez modlitwy nic nie możemy. Owszem wszystkie akcje są bardzo istotne, niosą wiele dobra, pobudzają ludzi do wspaniałych inicjatyw, ale zawsze pierwsza powinna być modlitwa – podkreśla.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

W Masłowie tę modlitwę spontanicznie ludzie podjęli, kiedy zebrali się na płycie lotniska po jego śmierci. Tysiące ludzi zgromadziło się tutaj na czuwaniu. To wynikało z ich potrzeby modlitwy dziękczynnej za dar papieża Polaka. W pierwszą rocznicę śmierci papieża, parafia we współpracy z samorządem gminy i szkołą zorganizowała Drogę Krzyżową z kościoła na lotnisko, której przewodniczył bp Marian Florczyk. Przybyło wiele osób. Chcieli kontynuować tę pamięć o papieżu i wyrazić wdzięczność za życie i pontyfikat Jana Pawła II i modlić się o jego rychłą kanonizację. Od tej pory nabożeństwa co roku gromadzą ponad tysiąc osób, nie tylko parafian, ale i wielu kielczan.

Warto także powiedzieć w tym miejscu o pomniku, który powstaje w Masłowie z inicjatywy władz samorządowych we współpracy z parafią. – Możemy usłyszeć różne głosy – mówi ks. Motyka. – Jednak należy pamiętać, że Masłów to jedno z dwóch miejsce w diecezji, w których był nasz ukochany papież Jan Paweł II. Gdzie jak nie tu powinien stać jego pomnik. Owszem, to jest bardzo poważne dzieło. Inicjatywa budowy pomnika może być traktowana jako jedynie zewnętrzny znak, fasada, za którą nie ma nic. Trzeba spojrzeć na całą jego wymowę. Nie wiemy, ilu ludzi może dzięki takiemu dziełu zmienić swoje życie. Przecież postać Jana Pawła II bardzo oddziałuje na ludzi. Kiedy papież odchodził do Domu Ojca, ale także podczas beatyfikacji byliśmy świadkami jak wielu ludzi przewartościowało swoje postępowanie, jak wielu ugięły się kolana przed kratkami konfesjonału. My, księża, nie możemy o tym mówić, bo to jest tajemnica spowiedzi, ale jest to fakt, że takie nawrócenia były i są – podkreśla proboszcz „papieskiej” parafii.

Takich cichych, ale wielkich cudów możemy spodziewać się także czasie kanonizacji. – Pomnik na pewno nie zostanie ukończony na kanonizację, ale nie to jest najważniejsze. Istotne jest, aby to dzieło przypomniało nam, że Ojciec Święty był papieżem modlitwy i do niej nas wzywa – tłumaczy ksiądz proboszcz.

Od 2006 r. w Centrum pracuje zespół socjologów, który analizuje ślady, jakie pontyfikat Jana Pawła II odcisnął na życiu społecznym w Polsce. W tym roku, do tego gremium dołączyli badacze z Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego (ISKK), którzy w pierwszej części sympozjum przedstawili wyniki swoich prac. Natomiast w drugiej części głos zabrali socjologowie skupieni wokół CMJP2. Ks. dr Wojciech Sadłoń z ISKK zaprezentował hipotezy nt. wpływu Jana Pawła II na polskie społeczeństwo i Kościół. Jego zdaniem, do 1989 r. oddziaływanie Jana Pawła II miało charakter ogólnonarodowy, poprzez ruchy niepodległościowe, w tym „Solidarność”. Było to wzajemne wzmocnienie dążenia do wolności i wiary oraz religijności Polaków. Przejawem tego (co znajduje potwierdzenie w danych statystycznych) były liczne pielgrzymki na Jasną Górę i do grobu ks. Jerzego Popiełuszki, które najwięcej osób przyciągały w latach 80. Ponadto – jak zauważył - po roku 1979 liczba udzielanych chrztów w Polsce nagle przekroczyła liczbę urodzeń. - To oznacza, że osoby, które wcześniej nie były ochrzczone, po wyborze Jana Pawła II na papieża zdecydowały się na chrzest – wyjaśnił ks. dr Sadłoń. Socjolog z ISKK zwrócił też uwagę, że po przemianach 1989 r. wyraźny był wpływ Jana Pawła II zwłaszcza na Kościół a okres ten można nazwać „wiosną struktur Kościoła”. Natomiast po śmierci papieża-Polaka żywe są pytania: na ile realnie jego dziedzictwo przetrwało, na ile jest realnie obecne w polskim społeczeństwie? Zdaniem ks. dr Sadłonia, to dziedzictwo w pełni zostało przyjęte tylko przez mniejszość społeczeństwa polskiego. - Pozostaje pytanie: na ile ta mniejszość jest twórcza i na ile będzie potrafiła oddziaływać na pozostałe grupy społeczne? – mówił prelegent z ISKK. Z kolei dr Rafał Lange, socjolog z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, związany również z ISKK omówił strategie wychowania religijnego. Przytoczył dane, według których, tylko 8 proc. polskiego społeczeństwa uważa, że nie trzeba wychowywać własnego potomstwa w wierze religijnej. Wskazał też na trzy najczęstsze strategie dotyczące stosunku do nauki religii. Instytucjonalna polega głównie na posyłaniu dzieci na lekcje religii, instytucjonalno-osobista – wiąże się m.in. z chodzeniem wspólnym na Mszę św., wspólną modlitwą z dzieckiem itp., natomiast pozainstytucjonalna – koncentruje się np. na rozmowach na tematy religijne, dawaniu przykładu itp. Dr Lange zwrócił uwagę, że wybór danej strategii może być również próbą racjonalizacji odejścia od Kościoła, jak w przypadku strategii pozainstytucjonalnej, gdzie motywem jej wyboru może być też np. przeświadczenie, że Kościół jako instytucja jest niepotrzebny, gdyż wystarczy osobisty kontakt z Bogiem. Natomiast w przypadku osób religijnych, które preferują strategie instytucjonalne, wprawdzie widoczne jest zaufanie do Kościoła, ale osoby te nierzadko delegują obowiązek religijnego wychowania potomstwa poza rodziną. Prof. Krzysztof Koseła z Instytutu Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego podkreślił w referacie pt. „Wiara bez konsekwencji? Polska po Janie Pawle II”, że badacze współczesnych społeczeństw dystansują się wobec tezy o nieuchronnym charakterze sekularyzacji i krytycznie oceniają wartość tego pojęcia. Mówił, że trzeba w nowy sposób myśleć o przemianach religijności i nie ograniczać się do pojęcia „sekularyzacji”, gdyż przestaje ono być adekwatne. Według prof. Koseły na poziomie zasad, struktur, statutów, systemu społecznego dokonała się zmiana polegająca na desekularyzacji. – Wyjałowione z religijnych odniesień zasady Polski Ludowej upadły, a w ich miejsce pojawiły się nowe reguły, w myśl których jest miejsce na krzyż w Sejmie, na religijny charakter przysięgi oraz na lekcje religii w szkole – mówił. Z drugiej strony – jak zauważył – socjologowie obserwują działania ludzi odniesione do sfery publicznej i pozapublicznej, dostrzegając w nich motywacje religijne. - W obszarze zasad społecznych widzimy cofanie sekularyzacji, natomiast w obszarze działania i praktyk – falowanie, odwroty i powroty troski o realizację woli Bożej u członków naszego nowoczesnego społeczeństwa. Motywacje ludzi w dziedzinie życia gospodarczego, polityki, edukacji, rozrywki, życia rodzinnego są raz mniej, innym razem bardziej motywowane religijnie – wyjaśniał prof. Koseła. Socjolog zwrócił też uwagę, że w żadnym kraju religijność nie jest tak dobrze dokumentowana jak w Polsce, gdzie badania na ten temat prowadzi ISKK oraz 12 razy w roku CBOS. Z kolei Paweł Gierech z Centrum Myśli Jana Pawła II poruszył temat „Polskiej pamięci o dziedzictwie Jana Pawła II”. Jego zdaniem, w dziedzinie pamięci mamy jako wspólnota zarówno sukcesy, jak i zaniedbania. W odniesieniu do postaci Jana Pawła II, pamięć kulturowa, przyszła zbyt wcześnie (np. ogólnonarodowe obchody rocznic, pomniki i inne formy upamiętnienia, które pojawiały się już za życia Jana Pawła II i pojawiają się do dzisiaj). Równolegle jest tzw. pamięć komunikatywna, udokumentowana wynikami badań CMJP2 i innych ośrodków badawczych. Ok. 90 proc. Polaków uważa Jana Pawła II za autorytet, ok. 70 proc. stara się kierować jego wskazaniami. Daty „papieskie” – 2 kwietnia i 16 października należą obok Święta Niepodległości – 11 listopada – do triady rocznic uważanych za najważniejsze w historii nowożytnej Polski. Zdaniem Gierecha, w przypadku Jana Pawła II pamięć komunikatywna zaczęła współwystępować z kulturową, inaczej niż to przewiduje teoria Jana Assmana. Socjolog z CMJP2 wskazał też na ogromną siłę mediów, które – jak się wyraził – coraz silniej decydują o tym, jakie treści wiążemy z przekazem pamięci Polaków, w tym pamięcią o pontyfikacie Jana Pawła II. – Dlatego nieobojętnym jest czy np. książka „Pamięć i tożsamość” pozostanie szkolną lekturą, czy też zniknie z kanonu, gdyż ma to konswekwencje dla kształtu pamięci naszej wspólnoty, podobnie jak to, czy zamiast przypomnienia słów pobudzających nas do krytycznej refleksji nad najważniejszymi papieskimi wezwaniami, zobaczymy po raz setny „papieskie kremówki” bez wspólnotowego kontekstu wadowickiej homilii – mówił. Zdaniem Gierecha, w dyskusji o dziedzictwie Jana Pawła II nie powinno chodzić o wybór, czy stawiać pomniki czy czytać encykliki. Pamięć kulturowa wymaga materialnych nośników, również pomników. Same jednak nośniki nie przemówią. - Kiedy przyprowadzimy pod pomnik nowe pokolenie musimy sami wiedzieć, o czym mówić, co uznajemy w tej spuściźnie za szczególnie ważne – zaznaczył. Podczas sympozjum socjologicznego w Centrum Myśli Jana Pawła II w Warszawie poinformowano, że wczesną jesienią ukaże się książka pt. „Wiara bez konsekwencji? Polska po Janie Pawle II – studium socjologiczne".