Sierpień to miesiąc maryjny i polski. Co roku o tej porze wspominamy Cud nad Wisłą z 15 sierpnia 1920 r. oraz wielki zryw narodowy, który rozpoczął się w stolicy 1 sierpnia 1944 r. Bohaterowie tamtej Warszawy to często dziewczęta i chłopcy, co symbolicznie wyraża powszechnie znany, wzruszający pomnik przedstawiający małego powstańca w zdecydowanie za dużym hełmie na głowie. „Jak wiele musiało być miłości do Ojczyzny w sercach tych, którzy nie zważając na młody, często jeszcze dziecięcy wiek, na całe życie, które otwierało się przed nimi, szli na barykady w imię osobistej i wspólnej wolności” – napisał Jan Paweł II 27 lipca 2004 r. w liście do Lecha Kaczyńskiego, ówczesnego prezydenta miasta stołecznego Warszawy. Chodziło o czas niewyobrażalnie okrutny dla Warszawy, skazanej przez Hitlera i Stalina na śmierć, opuszczonej przez sprzymierzone potęgi. Ginęli powstańcy, cywile, kapelani, którzy szli z Eucharystią na barykady, ofiarę z życia składały siostry zakonne. W 71. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego abp Marek Jędraszewski w Łodzi wspomniał ks. Tadeusza Burzyńskiego, który zginął dokładnie 1 sierpnia 1944 r. w pierwszej godzinie walk, gdy szedł z kapłańską posługą do rannych. Abp Wacław Depo w Częstochowie podczas Mszy św. w rocznicę Powstania Warszawskiego przytoczył z kolei przykład z Powiśla, gdzie pod koniec powstania Niemcy powiesili na stule towarzyszącego rannym powstańcom ks. Józefa Stanka, mającego na sobie sutannę pożyczoną od kleryka Edwarda Materskiego, późniejszego biskupa radomskiego.

Warszawa – w ciągu 63 dni wymordowana, zburzona, spalona – jednak zwyciężyła, bo nie straciła swojej duszy i godności. W dniach Powstania Warszawskiego była jak wielka rozmodlona kaplica. Prawie przy każdym domu ustawiono ołtarzyk lub podwórkową kapliczkę. Miasto wypełniała modlitwa. Zaświadczyła o tym Maria Okońska, założycielka Instytutu Prymasa Wyszyńskiego, która wraz z grupą dziewcząt walczyła wtedy Różańcem, realizując w bohaterskiej Warszawie program mobilizacji ducha. W powstańczych zapiskach relacjonowała swoje spotkanie na ruinach stolicy, gdzieś w pobliżu placu Zbawiciela, z wcześniej wspomnianym klerykiem Edwardem Materskim. Wyraził on zdziwienie, widząc, że młode uczestniczki powstania po tej gehennie nie załamują się – oczekiwały przecież na cud, a jest klęska. W odpowiedzi usłyszał, że cud się stał, bo ludzie przystępowali do spowiedzi i Komunii św., przyjmowali sakrament namaszczenia, a więc Warszawa umierała w stanie łaski i na kolanach podążyła na Apel do Nieba na święto Matki Bożej, przypadające 26 sierpnia 1944 r.

Męczeńskie sanktuarium narodu – tak nazwał Warszawę kard. Stefan Wyszyński. W tym numerze „Niedzieli”, na szpaltach poświęconych Powstaniu Warszawskiemu, znajdziemy przesłanie aktualne także dziś: „Chcieliśmy żyć, ale nie za wszelką cenę. Chcieliśmy żyć godnie!”. Z krwawej ofiary zwykłych niezwykłych Polaków, po sztafecie pokoleń, wyłania się teraz nowa Polska. Ufamy, że dzisiaj poprowadzą ją ludzie odważni, którzy wzorowo przerobili warszawską lekcję narodowych bohaterów, walczących o najważniejsze wartości: Bóg, Honor, Ojczyzna, i którzy potrafią ocalić narodowe dziedzictwo wielowiekowej historii, opartej na chrześcijańskich wartościach. Teraz jest czas walki o te wartości.