Reklama

Świat

Pomocnik czy mentor?

Święty Barnaba – pozostający dziś w cieniu św. Pawła – zdaje się być w dziejach Kościoła postacią drugorzędną. A jednak relacje św. Łukasza Ewangelisty, który opisał ich pracę misyjną w Antiochii, wskazują na niego jako postać pierwszoplanową.

Niedziela Ogólnopolska 42/2024, str. 24-25

[ TEMATY ]

Turcja

Margita Kotas

Starożytne Perge

Starożytne Perge

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Patron Cypru, czczony zarówno przez Cerkiew prawosławną, jak i przez Kościół katolicki, pochodził z żydowskiej diaspory osiedlonej w starożytnym porcie greckim – Salaminie. Pobożni żydowscy rodzice wybrali dla syna imię Józef, lecz słuchaczom nauki Jezusa znany był już pod przydomkiem „syn pocieszenia” – Barnaba. Wychowywany w surowych rygorach religii żydowskiej był jednocześnie świadkiem wznoszenia potężnej świątyni na cześć Zeusa Olimpijskiego – w I wieku bowiem Salamina stawała się ważnym ośrodkiem kultu tego bóstwa.

Jeden z siedemdziesięciu dwóch

Reklama

Dla dziejów chrześcijaństwa nieocenione są pobyt i działalność Barnaby w Antiochii. Antiochia Syryjska (dzisiejsza Antakya w Turcji) już w pierwszej połowie I wieku stała się alternatywnym do Jerozolimy centrum rodzącego się Kościoła. Z Dziejów Apostolskich dowiadujemy się, że tamtejsza wspólnota obfitowała we wszelkie dary duchowe obiecane wierzącym. Powszechne manifestacje charyzmatu proroctwa, a także daru uzdrawiania równoważone były w życiu codziennym hojnością w dzieleniu się dobrami materialnymi oraz troską o ubogich. Barnaba należał do ścisłego grona starszych odpowiedzialnych za prowadzenie Kościoła w Antiochii. Jego autorytet potwierdzony był także przez wspólnotę Dwunastu Apostołów i Kościół w Jerozolimie. Według późniejszych historyków – Klemensa Aleksandryjskiego i Euzebiusza z Cezarei, Barnaba miał być jednym z siedemdziesięciu dwóch uczniów Jezusa. Był także krewnym św. Marka Ewangelisty.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Towarzysze wyprawy

W czasie gdy w Antiochii gromadzi się pierwsza wspólnota wyznawców Jezusa, miasto liczące ok. 800 tys. mieszkańców jest uważane za trzecie co do wielkości (po Rzymie i Aleksandrii) miasto świata. Jest kosmopolityczne i wieloreligijne. Wielokulturowość jest obecna także we wspólnocie antiocheńskiego Kościoła. Są to już nie tylko nawróceni Żydzi, ale także przedstawiciele świata hellenistycznego. Tutaj też po raz pierwszy oficjalnie sformułowano procedurę przygotowywania i posyłania głosicieli prawdy o zbawieniu na nowe tereny. Do udziału w pierwszej wyprawie misyjnej wyznaczeni zostali Paweł i Barnaba.

Święty Paweł, gorliwy Apostoł Narodów, pochodził z Tarsu (dziś prowincja Mersin w Turcji), tzw. wolnego miasta w ramach imperium rzymskiego, jednego z czterech najświetniejszych miast tej części świata, gdzie przed nawróceniem znany był pod imieniem Szaweł. Wychowywał się w centrum ówczesnej kultury, gdzie bujnie rozwijały się szkoły filozoficzne i retoryczne i dokąd przybywała młodzież całej Azji Mniejszej, by zdobywać nauki u znakomitych nauczycieli.

Reklama

Zarówno Szaweł, jak i Barnaba pochodzili z religijnych rodzin żydowskich, a jednak zanurzeni byli w środowisku o pogańskich praktykach i mentalności. Paweł konfrontowany był z filozoficznymi spekulacjami, a Barnaba wzrastał w cieniu kultu Zeusa. W wieku młodzieńczym obydwaj pobierali nauki w Jerozolimie – w szkole Rabina Gamaliela, poważanego wśród faryzeuszy znawcy Prawa, który według późniejszej tradycji, miał być cichym zwolennikiem chrześcijan i się nawrócić. Paweł został włączony do grona apostolskiego, mimo że nie był naocznym świadkiem cudów i nauczania Jezusa. W ikonografii zachowały się dwie tradycje portretowania Dwunastu Apostołów po zdradzie i samobójczej śmierci Judasza. Tradycja jerozolimska zamiast Judasza wymienia już Macieja, z kolei tradycja rzymska w gronie Dwunastu umieszcza św. Pawła. Przykładem może być mozaika z kościoła św. Piotra in Gallicantu Ojców Asumpcjonistów w Jerozolimie.

Bohater drugiego planu?

Bezsporny jest autorytet św. Pawła Apostoła w Kościele powszechnym, kult św. Barnaby natomiast jest praktykowany bardziej lokalnie, zwłaszcza wśród wspólnot tradycji wschodniej oraz na Cyprze, skąd pochodził i gdzie miał być pierwszym biskupem. Jeśli jednak skrupulatnie przeczytamy relację św. Łukasza Ewangelisty, który opisał rok wspólnej pracy misyjnej Barnaby i Pawła w Kościele w Antiochii, to wydaje się, że Barnaba wysuwa się na pierwszy plan. Podobnie jest podczas ich wspólnej posługi w Listrze, gdzie świadkowie cudu uzdrowienia dokonanego przez Pawła widzą w Barnabie Zeusa, a w Pawle Hermesa.

Barnaba jest tym, który przygarnia Szawła i jako jeden z nielicznych wierzy w jego autentyczne nawrócenie. Ma odwagę poręczyć za niego i przedstawić go wspólnocie Kościoła w Jerozolimie, podczas gdy wszyscy mają jeszcze świeżo w pamięci zapalczywość Szawła w prześladowaniu chrześcijan. Później ponownie Barnaba odszukuje Pawła w Tarsie i zachęca go do dalszej pracy ewangelizacyjnej. Nauczają wspólnie w Iconium i miastach Likaonii – w Listrze i Derbe. Barnaba, znany z hojności, wspiera Pawła materialnie i moralnie. Staje się jego sponsorem i mentorem. Widzi potencjał w tym znającym i rozumiejącym mentalność pogan nawróconym na chrześcijaństwo faryzeuszu. Towarzyszy Pawłowi w pierwszej wyprawie misyjnej na Cypr. Kiedy natomiast przy organizacji kolejnej wyprawy dochodzi do sporu dotyczącego składu personalnego, Barnaba wycofuje się i wraca na Cypr, gdzie kontynuuje zaangażowanie w tamtejszej wspólnocie. Według Tradycji, ginie w swojej rodzinnej Salaminie w 61 r. śmiercią męczeńską przez ukamienowanie.

Święty Barnaba wraz ze św. Pawłem przyczynili się do umiędzynarodowienia pierwotnego Kościoła. Geograficznie poruszali się po terenach łączących Europę i Azję, ale również mentalnie zbudowali pomost między hermetyczną dotąd religijnością żydowską a ówczesnym światem kultury antycznej. W Antiochii, gdzie razem posługiwali, nie tylko po raz pierwszy nazwano wyznawców Chrystusa chrześcijanami, ale też sami chrześcijanie zrozumieli powszechny charakter wyznawanej religii.

2024-10-15 14:11

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Arcybiskup Aten na granicy: żal dla migrantów, podziw dla wojska

[ TEMATY ]

Grecja

imigranci

Turcja

granica

Trwa napięta sytuacja na grecko-tureckiej granicy, a wraz z nią dramat zwożonych tam z całej Turcji migrantów. Prezydent tego kraju posługuje się migrantami jako kartą przetargową w wojnie z Syrią.

Z pomocą Rosji Syryjczycy wypierają ze swego kraju dżihadystów i walczących u ich boku tureckich żołnierzy. Erdoganowi grozi militarna porażka, która poważnie zaciąży na jego wizerunku w kraju. Dlatego, jak powiedział podczas spotkania z parlamentarzystami swej partii, domaga się od Europy poparcia dla swych poczynań w Syrii w zamian za uregulowanie kwestii migrantów. Od Amerykanów natomiast oczkuje dodatkowego uzbrojenia.
CZYTAJ DALEJ

Czego uczą nas, wierzących, święci Apostołowie Piotr i Paweł?

2025-06-24 07:37

[ TEMATY ]

rozważania

O. prof. Zdzisław Kijas

pixabay.com

To jedno z najstarszych świąt roku liturgicznego, włączone do kalendarza już w IV wieku, o czym świadczy „Depositio martyrum” (354 r.). Poprzez swoje męczeństwo Piotr i Paweł stali się niczym „bracia”, poprzez swoje świadectwo są „fundamentem” naszej wiary w Pana Jezusa.

Gdy Jezus przyszedł w okolice Cezarei Filipowej, pytał swych uczniów: «Za kogo ludzie uważają Syna Człowieczego?» A oni odpowiedzieli: «Jedni za Jana Chrzciciela, inni za Eliasza, jeszcze inni za Jeremiasza albo za jednego z proroków». Jezus zapytał ich: «A wy za kogo Mnie uważacie?» Odpowiedział Szymon Piotr: «Ty jesteś Mesjasz, Syn Boga żywego». Na to Jezus mu rzekł: «Błogosławiony jesteś, Szymonie, synu Jony. Albowiem nie objawiły ci tego ciało i krew, lecz Ojciec mój, który jest w niebie. Otóż i Ja tobie powiadam: Ty jesteś Piotr, czyli Opoka, i na tej opoce zbuduję Kościół mój, a bramy piekielne go nie przemogą. I tobie dam klucze królestwa niebieskiego; cokolwiek zwiążesz na ziemi, będzie związane w niebie, a co rozwiążesz na ziemi, będzie rozwiązane w niebie».
CZYTAJ DALEJ

Rozmowa z Ojcem: Uroczystość świętych Apostołów Piotra i Pawła

2025-06-28 10:27

[ TEMATY ]

abp Wacław Depo

Karol Porwich/Niedziela

Abp Wacław Depo

Abp Wacław Depo

Jak wygląda życie codzienne Kościoła, widziane z perspektywy metropolii, w której ważne miejsce ma Jasna Góra? Co w życiu człowieka wiary jest najważniejsze? Czy potrafimy zaufać Bogu i powierzyć Mu swoje życie? Na te i inne pytania w cyklicznej audycji "Rozmowy z Ojcem" odpowiada abp Wacław Depo.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję