Zawroty głowy mogą być wynikiem intensywnego wysiłku fizycznego, odwodnienia organizmu, silnego zdenerwowania lub osłabienia związanego np. z chorobą wirusową lub bakteryjną. U niektórych osób mogą być związane z przebywaniem na wysokości. W tych przypadkach są dolegliwością nieprzyjemną, ale niezwiązaną z poważną chorobą i przemijającą. Jeżeli pojawiają się systematycznie, wymagają zdiagnozowania, ponieważ mogą być objawem poważnych chorób. Gdy nagłym zawrotom głowy towarzyszą omdlenie, ból głowy, drętwienie jednej połowy ciała, osłabienie kończyn, konieczna jest pilna konsultacja lekarska.

Ważny opis

Zawroty głowy stanowią szeroki problem medyczny. Rozpoznanie przyczyny ułatwi zaobserwowanie przez pacjenta ich częstotliwości i czasu trwania. Ważne jest także w miarę precyzyjne opisanie lekarzowi, jaki mają charakter (np. iluzja ruchu otoczenia, brak równowagi własnego ciała i inne); w jakich sytuacjach i o jakiej porze dnia się pojawiają; czy dotyczą pozycji leżącej, czy zmiany pozycji ciała (np. wstawania lub pochylania się); czy są związane z poruszaniem głową; czy towarzyszą im nudności; czy obok zawrotów głowy pacjent odczuwa dolegliwości bólowe, np. ucha lub kręgosłupa szyjnego, albo zaburzenia widzenia lub słuchu. W ramach obserwacji warto przeprowadzić serię pomiarów ciśnienia tętniczego (zawroty głowy mogą być wynikiem nadciśnienia lub niedociśnienia), a także wykonać podstawowe badania, np. morfologię krwi i poziom cukru.

Możliwe przyczyny

Znaczna część przypadków zawrotów głowy i zaburzeń równowagi związana jest z chorobami otolaryngologicznymi. Powodem bywa np. nadmiar naturalnej wydzieliny, tzw. woskowiny, w uszach i usunięcie przez laryngologa zalegającego w uchu czopa likwiduje tę dolegliwość. Możliwe są również inne przyczyny, m.in.: choroby zapalne ucha wewnętrznego, zaburzenie pracy błędnika, toksyczne uszkodzenie błędnika, zapalenie trąbki słuchowej, perlak. Zawroty głowy mogą wystąpić w przebiegu schorzeń neurologicznych, takich jak stwardnienie rozsiane i padaczka, oraz kardiologicznych, np. zaburzenia rytmu serca czy nieprawidłowe ciśnienie tętnicze. Mogą być związane z chorobami ogólnoustrojowymi, jak miażdżyca lub cukrzyca, albo stanowić skutek uboczny działania niektórych leków. Ich podłożem mogą być też zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa szyjnego.

Zdarza się, że zawroty głowy odczuwają kobiety w ciąży, zwłaszcza w pierwszym trymestrze. Chociaż często jest to stan fizjologiczny, trzeba zgłosić ten fakt lekarzowi podczas wizyty kontrolnej.

Co robić

Gdy odczuwamy zawroty głowy, trzeba przyjąć stabilną pozycję, aby ograniczyć ryzyko upadku – usiąść lub znaleźć solidne podparcie. Jest to ważne zwłaszcza w przypadku seniorów. W zapanowaniu nad dyskomfortem tej sytuacji może pomóc spokojne głębokie oddychania i skupienie wzroku na nieruchomym punkcie. Jeżeli zawroty głowy pojawiają się epizodycznie i nie mają podłoża chorobowego, warto się zastanowić, czy nie wynikają ze stylu życia: małej ilości ruchu, niedotlenienia i nieregularnego spożywania posiłków, które prowadzi do spadku poziomu glukozy we krwi. Zawroty głowy zdarzają się również w sytuacji zbyt szybkiej pionizacji ciała, dlatego należy wstawać powoli, aby błędnik miał czas na przystosowanie się do nowej pozycji.

Artykuł ma charakter informacyjny i nie stanowi porady medycznej.