Reklama

Zmysł a sacrum w liryce XVIII wieku

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

W polskiej poezji religijnej epoki baroku występują utwory literackie, w stosunku do których można zastosować filozoficzno-literacką kategorie sensualizmu i sensualności. Oznaczają one że, źródłem poznania rzeczywistości są wrażenia zmysłowe, że w badaniach analizuje się obrazy wizyjne i nadrealne, związane z "metafizycznością", zjawiskowością, pozornością czy ekspresyjnością.

R. Fiszerówna na przykładzie twórczości Samuela Twardowskiego, autora Nadobnej Paskwaliny, wskazała na wrażenia wzrokowe, wyobraźnię przestrzenną i ruch. Inny literaturoznawca, Stefan Nieznanowski, podkreślił w poezji Kaspra Miaskowskiego zmysłową wyrazistość języka oraz przepych i zmysłowy "nadmiar" w XVII-wiecznej poezji religijnej. Podobnie Claude Backvis zwracał uwagę na zmysłowość wyrazu w epice, w poezji S. Twardowskiego, A. Korczyńskiego, S.H. Lubomirskiego. Wrocławski historyk literatury Czesław Hernas mówił o "sensualizmie" w liryce J.A. Morsztyna ("jedność oglądania świata"); wiersze Hieronima Morsztyna i Szymona Zimorowica określał mianem "poezji światowych rozkoszy". Zmysłowość może być także odrzuceniem neoplatońskiego idealizmu albo dążnością do obrazowania zmysłowej konkretyzacji ekspresji doznań sennych (A. Nowicka-Jeżowa) m.in. u J.A. Morsztyna.

Liryka religijna XVII w., najbardziej dojrzała artystycznie, stała się szczególnie miejscem zaistnienia zjawiska sensualności ekspresji poetyckiej w zetknięciu z sacrum, czyli z tym co święte, boskie etc. Spośród autorów dzieł religijnych baroku należy wymienić jeszcze Zbigniewa Morsztyna, Wespazjana Kochowskiego, Stanisława Grochowskiego, Kaspra Twardowskiego i wielu innych. Pojawiają się tu ponadto takie kategorie "zmysłowości", jak: ucieleśnienie, zmysłowe budowanie np. osób świętych, kryzys i transformacja tradycji alegorycznej, " nadzmysłowość" tzw. poezji mistycznej, pobożnej itp.

O kwestiach tych pisze Mirosława Hanusiewicz w interesującej rozprawie, powstałej na KUL w 1998 r., zatytułowanej Święte i zmysłowe w poezji religijnej polskiego baroku, po którą warto sięgnąć i przeczytać.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2001-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Męczennik w dominikańskim habicie

Niedziela warszawska 40/2000

[ TEMATY ]

Bł. Michał Czartoryski

Archiwum parafii Świętej Trójcy w Będzinie

O. Michał Czartoryski wpisuje się do Księgi Pamiątkowej Żywego Różańca w Będzinie

O. Michał Czartoryski wpisuje się do Księgi Pamiątkowej Żywego Różańca w Będzinie

6 września 1944 r. Niemcy zamordowali 11 pacjentów szpitala powstańczego przy ul. Smulikowskiego na Powiślu. Wraz z nimi zginął ich kapelan o. Michał Czartoryski OP, jeden ze 108 beatyfikowanych męczenników II wojny światowej.

Bł. Michał Czartoryski urodził się w 1897 r. Do zakonu wstąpił w wieku dojrzałym, mając za sobą studia i pracę w akademickich organizacjach. Od początku był oczarowany swoim dominikańskim powołaniem. Po wybuchu wojny coraz częściej przy różnych okazjach mówił o śmierci i męczeństwie. Podkreślał, że do męczeństwa należy się przygotować. Do takiego świadectwa dla Chrystusa dojrzewał i wiedziony zamysłem Bożym chyba taką właśnie śmierć dla siebie przeczuwał.
CZYTAJ DALEJ

Faryzeusze zaczepiają Jezusa, aby podważyć Jego autorytet

2025-08-10 11:34

[ TEMATY ]

homilia

rozważania

Adobe Stock

Rozważania do Ewangelii Łk 6, 1-5.

• Kol 1, 21-23 • Ps 54 • Łk 6, 1-5
CZYTAJ DALEJ

Zginęła z rąk czerwonoarmisty. Beatyfikacja na Węgrzech

2025-09-06 14:01

[ TEMATY ]

beatyfikacja

Węgry

obrona

Mária Magdolna Bódi

czerwonoarmista

Vatican Media

Mária Magdolna Bódi

Mária Magdolna Bódi

W Veszprém na Węgrzech odbyła się beatyfikacja Márii Magdolny Bódi. Zginęła w 1945 r. w wieku 24 lat broniąc się przed gwałtem ze strony radzieckiego żołnierza. W imieniu Papieża beatyfikacji dokonał kard. Péter Erdő. „Poświęciła swe życie w obronie wiary i czystości”- powiedział prymas Węgier.

W homilii kard. Erdő przypomniał okoliczności jej męczeństwa. „Mária Magdolna przebywała wraz z kilkoma kobietami i dziećmi przy wejściu do schronu urządzonego na dziedzińcu lokalnego zamku, kiedy zaatakowało ich dwóch uzbrojonych żołnierzy radzieckich. Jeden z nich wysłał Márię Magdolnę do schronu, ale ona wiedziała, co ją czeka, ponieważ wiele słyszała o przemocy popełnianej przez żołnierzy. Aby bronić dziewictwa, dźgnęła żołnierza małymi nożyczkami, które miała w kieszeni, i próbowała uciec, ostrzegając inne kobiety przed niebezpieczeństwem. Chwilę później żołnierz, który zaatakował Márię Magdolnę, pojawił się na dziedzińcu i natychmiast strzelił: według relacji sześć kul utkwiło w ciele dziewczyny. Po pierwszym strzale Mária Magdolna zatrzymała się, po drugim podniosła ręce do nieba, a następnie złożyła je, wypowiadając następujące słowa: ‘Panie, mój Królu! Zabierz mnie do siebie!’”.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję