W encyklice Ecclesia de Eucharystia Ojciec Święty kieruje do tych osób słowa gorącego apelu, aby podczas sprawowania Mszy św. zachowane były z wielką wiernością normy liturgiczne. Są one wyrazem autentycznej
eklezjalności Eucharystii (nr 50). W nawiązaniu do tych słów Kongregacja Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów wydała już stosowny dokument zatytułowany: Anno dell´eucaristi. Treść tego dokumentu zawiera
konkretne zalecenia na temat uczestnictwa we Mszy św. Są wśród nich zupełnie nowe wskazania, przypomniane zostały także te, które zostały zaniedbane we wspólnotach parafialnych. Nie brakuje także uwag
i zaleceń dotyczących muzyki liturgicznej.
Uroczystość Bożego Narodzenia jest okazją do zwrócenia naszej uwagi na rolę w liturgii hymnu Chwała na wysokości Bogu. Praktyka wykonawcza wskazuje na istniejące nieporozumienia, a nawet nadużycia
w związku z tym śpiewem. Wspomniany dokument zaleca bowiem, by zwrócić szczególną uwagę na śpiew w liturgii, zarówno pod względem treści, jak i poprawności wykonania.
Hymn Chwała na wysokości Bogu jest starochrześcijańskim hymnem liturgicznym. Wyraża w swej treści uwielbienie Boga Ojca i Baranka. Nosi on nazwę także „hymnu anielskiego” z uwagi na pierwsze
słowa przejęte od aniołów zwiastujących narodzenie Chrystusa. W starożytnej tradycji Zachodu włączony został do Liturgii Eucharystycznej tylko w noc Bożego Narodzenia. Praktyka ta wywodzi się prawdopodobnie
od papieża Telesfora (lata pontyfikatu: 125-136). Śpiew hymnu z czasem włączono do celebracji innych świąt. Proces jego upowszechniania w liturgii całego Kościoła dokonywał się na przełomie IX-XII w.
Hymn domaga się wykonawstwa w formie śpiewanej. Muzyka wpisana jest bowiem w jego naturę. Hymnu Chwała na wysokości Bogu nie wolno zastępować innym tekstem i innym śpiewem. Zalecenie w tak zdecydowanej
formie zawarte jest w Ogólnym Wprowadzeniu do Mszału Rzymskiego (nr 53) i skierowane jest do wszystkich odpowiedzialnych za muzykę liturgiczną. W podobny sposób wyrażona jest myśl w Instrukcji Episkopatu
Polski o Muzyce Liturgicznej. W numerze 13. czytamy: Śpiewu stałych części (w tym Chwała na wysokości Bogu), a także psalmu responsoryjnego i śpiewu przed Ewangelią […] nie wolno zastępować pieśniami
nawet mającymi „imprimatur” władzy kościelnej. W niektórych wspólnotach parafialnych w dzień Bożego Narodzenia zastępuje się ten hymn kolędą. Praktykę taką należy w zupełności odrzucić. Swymi
korzeniami tkwi ona w liturgii przedsoborowej, kiedy kapłan recytował po cichu słowa hymnu, wierni w tym czasie śpiewali pieśń. Nie uczestniczyli w śpiewie hymnu, ponieważ nie znali melodii, a słowa łacińskie
nie były zrozumiałe. Wielkim osiągnięciem odnowy liturgicznej jest ponowne powierzenie wykonania tego śpiewu całemu zgromadzeniu liturgicznemu. Pozbawienie uczestnictwa w śpiewie tego hymnu w samą uroczystość
Bożego Narodzenia godzi w najstarszą tradycję i wykazuje brak zrozumienia tej części liturgii. W roku Eucharystii należy jednak dołożyć starań, by we wspólnotach parafialnych znane były różne melodie
tego hymnu. Znajdujemy je w licznie wydanych śpiewnikach i pomocach dla organistów. Operowanie zróżnicowaną szatą muzyczną powinno podkreślać bardziej lub mniej świąteczny charakter obchodu.
W pełni zrealizować należy także wskazania dotyczące hymnu Chwała na wysokości Bogu zawarte w Kalendarzu Rzymskim. Odnoszą się one do tradycji Kościoła, w myśl której hymnu nie śpiewamy przez cały
okres Adwentu, by zabrzmiał ponownie z „nowym blaskiem” w samą noc Narodzenia Pańskiego. W związku z tym hymnu nie należy śpiewać podczas Mszy św. wotywnej ku czci Najświętszej Maryi Panny
w okresie Adwentu, czyli podczas Mszy św. roratniej. Sam formularz tej Mszy św. hymnu nie przewiduje. Nie śpiewamy go przecież we wszystkie niedziele Adwentu. Oczekiwanie na ten śpiew w dzień Bożego Narodzenia
wyraża naszą tęsknotę za przyjściem Pana. Tradycję związaną z symboliką światła podczas Mszy św. roratniej należy jednak zachować. Zapalenie świateł może dokonać się np. podczas śpiewu Alleluja przed
Ewangelią. Wyraża on przecież wiarę oraz postawę radosnego oczekiwania na przyjście Pana, który w zgromadzeniu liturgicznym kieruje do nas swoje słowo.
Pomóż w rozwoju naszego portalu