W swoim liście skierowanym do Minister Edukacji Narodowej Anny Zalewskiej i Ministra Zdrowia Łukasza Szumowskiego Rzecznik Praw Dziecka Marek Michalak zwraca uwagę na wzrost zjawiska podejmowania prób samobójczych i zamierzonych samookaleczeń wśród dzieci. Ponawia apel o gromadzenie danych związanych z próbami samobójczymi i zamierzonymi okaleczeniami podejmowanymi przez małoletnich uczniów. „Ich rejestracja mogłaby stać się punktem wyjścia do zaplanowania efektywnej polityki zdrowotnej” – zaznacza.

Rzecznik podkreśla konieczność objęcia dzieci i młodzieży skutecznymi programami profilaktycznymi oraz zapewnienia im dostępu do szybkiej pomocy. W tym kontekście zwraca uwagę na znaczenie podmiotów realizujących opiekę zdrowotną nad dziećmi oraz szkół.

„Wnioski Rzecznika Praw Dziecka z analizy spraw dotyczących samobójczej śmierci uczniów sugerują, że szkoły nie zawsze właściwie wywiązują się ze swoich obowiązków (z badań wynika, że znaczny odsetek nastolatków, którzy podjęli próbę samobójstwa, wcześniej bezskutecznie poszukiwało pomocy u dorosłych). Pedagodzy powinni mieć świadomość, że wnikliwa analiza zachowania dzieci i w porę udzielona pomoc jest ogromną szansą na uniknięcie takich tragedii” – czytamy.

Rzecznik zwraca uwagę na groźny problem tzw. dręczenia szkolnego - specyficznego rodzaju przemocy, polegającej na systematycznym i długotrwałym prześladowaniu ofiary przez dręczyciela lub grupę dręczycieli. Podkreśla konieczność budowania w szkole atmosfery poszanowania dla szeroko pojętej „inności”. „Żadna forma dyskryminacji w szkole nie powinna mieć miejsca. Dopiero świadomość akceptacji siebie nawzajem tworzy właściwe warunki do kształtowania prawidłowych postaw społecznych dzieci” – pisze Marek Michalak.

Wskazuje też na szczególną formę dręczenia, jaką jest zjawisko przemocy rówieśniczej z użyciem mediów. Powołując się na wyniki badań informuje, że takiej przemocy doświadcza ponad połowa polskich dzieci a pedagodzy dowiadują się jedynie o 6 proc. takich zdarzeń. Rzecznik apeluje o odpowiednią edukację nauczycieli i wychowawców, aby mogli dostrzec niepokojące zjawiska i odpowiednio na nie zareagować. Podkreśla też konieczność szybkiego dostępu do fachowej pomocy w ramach opieki zdrowotnej. „Niestety, aktualnie w Polsce sytuacja w tym obszarze jest bardzo zła, zaś sytuacja w psychiatrycznej opiece zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą jest wręcz dramatyczna” – ubolewa.

Wspomina również o fiasku dotychczasowych programów profilaktycznych. „Poprawę tej sytuacji mają przynieść rozwiązania będące wynikiem prac powołanego przy Ministrze Zdrowia Zespołu do spraw zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży, w tym m.in. nad dokumentem dotyczącym rekomendacji dotyczących poprawy opieki nad dziećmi i młodzieżą w lecznictwie psychiatrycznym”.

Na zakończenie apeluje o „podjęcie wielopłaszczyznowej współpracy międzyresortowej, przy udziale samorządów, w celu zapewnienia dzieciom w jednostkach systemu oświaty warunków umożliwiających dostrzeżenie ich realnych potrzeb, rzetelnego zdiagnozowania niepokojących zjawisk oraz usprawnienia systemu opieki psychologiczno-pedagogicznej i psychiatrycznej nad dziećmi”.