11 lipca br. minie 35. rocznica zakończenia pierwszego Nawiedzenia Matki Bożej w diecezji przemyskiej. Z tej okazji warto przypomnieć o tym historyczno-religijnym wydarzeniu, które niewątpliwie uratowało wiarę Polaków w okresie komunizmu, o czym wspominał w jednym z prasowych wywiadów abp Ignacy Tokarczuk, ówczesny ordynariusz diecezji przemyskiej. Zauważył w nim, że do Nawiedzenia Kościół w Polsce żył „z opuszczoną głową, defensywnie, po jego przeżyciu uwierzył w siebie” i dzięki temu przetrwał trudna lata niewoli komunistycznej.

Idea Nawiedzenia

Zbliżający się wielki Jubileusz Tysiąclecia Chrztu Polski, skłonił Episkopat do podjęcia zabiegów mających na celu jego właściwe, duchowe przeżycie. Jednocześnie władze państwowe czyniły wszystko, by wydarzenie miało tylko charakter świecki i było jedynie jubileuszem istnienia państwowości na ziemiach polskich.
Internowany od 25 września 1953 r. Prymas Polski kard. Stefan Wyszyński pragnął zwrócić oczy wszystkich Polaków na Jasną Górę Zwycięstwa, która już wielokrotnie w historii była ostoją Polaków, aby wzbudzić w nich ufność, że na fundamencie wiary w Matkę Najświętszą „wszystko odbudowane być może”. Uwięziony w Komańczy Prymas, 16 maja 1956 r. ostatecznie zredagował tekst Ślubów Narodu, choć sama myśl odnowienia Ślubów zrodziła się jeszcze podczas przetrzymywania kard. Wyszyńskiego w Prudniku na Opolszczyźnie. Treść Ślubów Narodu skomponowana była na wzór ślubów złożonych przez króla Jana Kazimierza w katedrze lwowskiej w 1656 r.
26 sierpnia 1956 r. prymasowskie Śluby zostały odczytane przez p.o. przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski, biskupa łódzkiego Michała Klepacza, w obecności ponad miliona wiernych, przed wyniesionym na Szczyt cudownym Obrazem Matki Bożej Częstochowskiej. Zgromadzeni na uroczystościach wierni skierowali zaproszenie do Matki Bożej, by przybyła do nich, skandując słowa: „Matko, przyjdź, przyjdź do nas!”. Po tych religijnych wydarzeniach, po konsultacji z Prymasem Wyszyńskim, postanowiono wykonać kopię Obrazu Jasnogórskiego, która mógłaby opuszczać Jasną Górę i wędrować po Polsce. Z kolei medytacja nad tekstem Ślubów złożonych na Jasnej Górze, zrodziła w sercu Prymasa ideę Wielkiej Nowenny dziewięciu lat modlitwy i duchowej odnowy Polski przed Millennium.
Po opuszczeniu przez kard. Wyszyńskiego aresztu w Komańczy, rozpoczęło się poszukiwanie przez niego pewnego symbolu obchodu jubileuszu, który zawierałby w sobie istotne elementy polskiej religijności, nawiązywał do tradycji narodowej i był sercem skupiającym wszystkich Polaków. Symbolem takim była na pewno Jasna Góra i cudowny Obraz Matki Bożej Częstochowskiej. Kiedy jeszcze dodatkowo paulini zrelacjonowali listownie, a następnie osobiście Prymasowi Wyszyńskiemu wydarzenia z 26 sierpnia i powtórzyli głosy wiernych: „Matko, przyjdź do nas”, zrodziła się myśl o peregrynacji Obrazu Jasnogórskiego we wszystkich polskich parafiach. Myśl ta dojrzewała dosyć długo w sercu i umyśle kard. Wyszyńskiego, gdyż podjęcie idei peregrynacji Obrazu Jasnogórskiego po całym kraju wymagało zaangażowania ogromnych środków i mogło wywołać zdecydowany sprzeciw ze strony komunistycznego rządu, podobnie jak sama Wielka Nowenna. Po długich dyskusjach, Episkopat podjął 11 kwietnia 1957 r. decyzję o peregrynacji. Określono także cele Nawiedzenia, które upraszczając, można sprowadzić do dwóch zasadniczych wymiarów: religijno-moralnego i społeczno-narodowego.
Jednocześnie od jesieni 1956 r. rozpoczęły się poszukiwania wykonawcy kopii Obrazu Jasnogórskiego. Paulini skierowali swoje kroki do Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Zwrócono się najpierw do prof. Jerzego Hoppena, znakomitego malarza i grafika. Ten jednak odmówił wykonania dzieła, kierując paulinów do prof. Leonarda Torwirta - prodziekana Wydziału Sztuk Pięknych, którego uważał za jednego z najlepszych kopistów w Polsce. Prof. Torwirt ostatecznie zgodził się na wykonanie obrazu. Wykonując swe dzieło przebywał na Jasnej Górze, kontemplując Oblicze Jasnogórskiej Pani, a następnie przelewał swe spostrzeżenia na „płótno”. Po niespełna trzech miesiącach pracy, 3 maja 1957 r. dwie kopie Jasnogórskiego Obrazu były gotowe - jedna przedstawiała samą twarz Matki Najświętszej, druga była dokładną kopią całego obrazu.
6 maja Prymas Wyszyński udał się do Rzymu zabierając ze sobą kopie obrazu. Jedną z kopii z twarzą Matki Bożej przekazał papieżowi Piusowi XII, a druga, po poświęceniu przez Ojca Świętego powróciła z kard. Wyszyńskim do Polski, gdzie została od strony technicznej przygotowana do peregrynacji. Podczas uroczystości rocznicowych na Jasnej Górze, 26 sierpnia 1957 r. nastąpiło zetknięcie obrazów - cudownego z kopią, którego celem miało być przejęcie mocy przez obraz peregrynacyjny „per contactum”. Stamtąd, po zakończeniu uroczystości, Obraz Nawiedzenia został przewieziony do katedry św. Jana Chrzciciela w Warszawie skąd, 29 sierpnia 1957 r., rozpoczęła się pierwsza peregrynacja Matki Bożej po polskiej ziemi; trwająca aż do 12 października 1980 r. W tym czasie Matka Boża odwiedziła wszystkie ówczesne diecezje Polski. Niestety w kilku z nich, po aresztowaniu Obrazu przez milicję i przetrzymywaniu w kaplicy pw. św. Pawła na Jasnej Górze, Nawiedzenie odbywało się jedynie w symbolach nawiedzenia, którymi były: Ewangeliarz i świeca. Do grona tych diecezji należała także diecezja przemyska, w której Nawiedzenie miało miejsce między 8 marca 1970 r. a 11 lipca 1971 r.
Peregrynacja poprzedzona była odpowiednim przygotowaniem duchowym i materialnym. Duchowe przygotowanie polegało głównie na przedstawieniu celów Nawiedzenia, przeprowadzeniu misji czy rekolekcji oraz generalnej spowiedzi parafii. W przygotowanie duchowe zaangażowani byli miejscowi duszpasterze i zakonni misjonarze.
Przygotowanie zewnętrzne to przede wszystkim odnowa świątyń i punktów katechetycznych, porządkowanie cmentarzy, zakup paramentów liturgicznych, szat oraz wykonanie dekoracji na samo wydarzenie.
Program Nawiedzenia poszczególnych parafii obejmował następujące elementy: powitanie Matki Bożej i hołd parafian, uroczystą Eucharystię pod przewodnictwem biskupa, wieczorne czuwanie, Pasterkę Maryjną, czuwanie nocne, Msze przedpołudniowe i pożegnanie Matki Bożej.
Ze względu na szczupłość miejsca, w kilku odcinkach cyklu zostaną przedstawione tylko trzy, wybrane wydarzenia z Nawiedzenia Matki Bożej w diecezji przemyskiej - jego rozpoczęcie, Nawiedzenie przemyskiej katedry i zakończenie Nawiedzenia w Jarosławiu.