Agnieszka Raczyńska-Lorek: - Spotyka się różne nazwy: Franciszkański Zakon - Świeckich, Świecka Rodzina Franciszkańska, III Zakon św. Franciszka, III Zakon Franciszkański. Czym się te organizacje różnią?

O. Tobiasz Kołodziejczyk: - Wszystkie nazwy dotyczą tego samego trzeciego zakonu, który do 1978 r. nosił nazwę III Zakon św. Franciszka (TZF), a po zatwierdzeniu nowej Reguły (24 czerwca 1978 r.) przez Ojca Świętego Pawła VI nosi nazwę Franciszkańskiego Zakonu Świeckich, w skrócie FZŚ.

- Jaki jest główny cel członków trzecich zakonów?

- Głównym celem trzecich zakonów jest dążenie do doskonałości i podejmowanie dzieł apostolskich w duchu konkretnej rodziny zakonnej. Trzecie zakony kierują się ogólnym prawem Kościoła i prawodawstwem własnym (reguła, konstytucje generalne, statuty partykularne). Opiekę duchową nad nimi Kościół powierzył przełożonym Pierwszych Zakonów.

- Co to znaczy, że franciszkanie świeccy mają „przechodzić od Ewangelii do życia i od życia do Ewangelii”?

- Czytanie Pisma Świętego nie powinno być tylko czytaniem ludzkimi oczyma i umysłem, czy motywowane zainteresowaniem typu naukowego lub powodowane ciekawością. Franciszkanin świecki powinien podchodzić do Pisma Świętego z wiarą, pokorą, szczerością i otwartością serca oraz wsłuchiwać się w głos ukrytego na świętych stronicach Boga. Uważne słuchanie i poznawanie jest w zasadzie takim działaniem.

- Jakie są wzajemne relacje franciszkanów świeckich we wspólnocie parafialnej?

- Wspólnota braterska jest dla każdego franciszkanina pomocą w drodze do świętości. Braterstwo we wspólnocie, to wspólna modlitwa, pielgrzymowanie, wspólny udział w rekolekcjach otwartych i zamkniętych, wspólna praca, jeśli taką wspólnota podejmuje (np. charytatywna praca dla Kościoła lokalnego). Braterstwo to wspólne przeżywanie spotkań okazjonalnych, jak złożenie profesji przez nowych członków, jubileusze, wspólnotowy opłatek, „jajeczko”. Innym wymiarem łączności jest udział w pogrzebach członków wspólnoty i ich rodzin oraz wspólnotowa modlitwa za zmarłe siostry i braci.

- Czy członkowie FZŚ chodzą w habitach, noszą szkaplerze, sznury itp.?

- Prawodawstwo FZŚ odnowione po II Soborze Watykańskim i zatwierdzone w 1978 r. przez Ojca Świętego Pawła VI nie dopuszcza noszenia przez franciszkanów świeckich habitów, szkaplerzy i sznurów. Jedyną odznaką FZŚ w Polsce jest znak TAU.

- Co oznacza TAU?

- TAU jest literą grecką, którą podpisywał się św. Franciszek, nawiązując w ten sposób do biblijnego opieczętowania sług Bożych przez anioła.

- Jak pozdrawiają się franciszkanie świeccy?

- We wzajemnych kontaktach zwracają się do siebie „siostro”, „bracie”, a pozdrawiają słowami „Pokój i dobro”, na które odpowiada się „Zawsze i wszędzie”.

- Jak liczną grupę stanowią tercjarze w diecezji sosnowieckiej?

- Liczba braci i sióstr przekracza 200.

- Gdzie w naszej diecezji istnieją najbardziej aktywne grupy III Zakonu św. Franciszka. Kiedy zaczęły się tworzyć?

- W diecezji sosnowieckiej działa 20 wspólnot FZŚ. Najliczniejsza wspólnota jest w Czeladzi - Piaski. Najliczniejsze zaś skupisko wspólnot jest w Sosnowcu, w którym FZŚ działa w 9 parafiach. Historia niektórych wspólnot franciszkańskich jest długa i sięga XIX w. Przykładem może być parafia Niepokalanego Poczęcia Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Sosnowcu - Sielcu, gdzie żyła tercjarka s. Marcjanna Grzanka, która zmarła w opinii świętości. Zaś najmłodszą wspólnotą erygowaną w 2005 r. jest wspólnota FZŚ przy parafii Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Sosnowcu.

- Czym zajmują się wspólnoty, na czym polega ich posługa w parafii?

- Natchnieni przez św. Franciszka i z nim powołani do odnowy Kościoła franciszkanie świeccy starają się przy parafiach prowadzić lub współuczestniczyć z innymi wspólnotami w wielu akcjach poprzez: kształtowanie na wzór Pana Jezusa swojego sposobu myślenia poprzez całkowitą i doskonałą przemianę wewnętrzną, którą Ewangelia nazywa „nawróceniem”, oczyszczanie serca ze złych skłonności, żądzy posiadania i panowania, budowanie braterskiej wspólnoty i ewangelicznego świata w każdej sytuacji, walkę z pokusami, szerząc w środowisku pracy i w domu pojęcie powszechnego dobra i braterstwa, niesienie ludziom radości i nadziei w każdym czasie i w każdym miejscu, żarliwą modlitwę: indywidualną i wspólnotową, czynienie miłosierdzia, jak bezinteresowne uczynki dla biednych i potrzebujących.

- Czy do Zakonu przystępują też osoby młode czy w większości złożony jest z osób starszych?

- Również i dziś nie brakuje ludzi młodych w zakonie. Nie są to wielkie liczby w porównaniu z innymi niefranciszkańskimi wspólnotami, ale cieszymy się z każdego najmłodszego franciszkanina. Na wielu zaś braci i sióstr patrzymy z podziwem, kiedy obchodzą jubileusze 35, 50 lat w zakonie. Aktualnie FZŚ stanowią ludzie w średnim wieku.

- Czy ideały św. Franciszka w czasach współczesnych są nadal w modzie?

- Tak. Do rodziny franciszkańskiej należy też Młodzież Franciszkańska, która jest federacją franciszkańskich ruchów, wspólnot młodzieżowych działających w oparciu o struktury Prowincji Pierwszego Zakonu Franciszkańskiego lub FZŚ, oraz dzieci skupione we wspólnotach Rycerzy św. Franciszka. Młodzież Franciszkańska posiada własne struktury i własne rady na każdym poziomie oraz asystentów z I Zakonu Franciszkańskiego.

- Jakie są warunki przyjęcia do Zakonu i jakie etapy obejmuje włączenie do wspólnoty?

- Warunkiem przyjęcia do FZŚ jest życie w łączności z Kościołem, dobra opinia moralna oraz okazywanie wyraźnych oznak powołania.
Członkami Franciszkańskiego Zakonu Świeckich mogą zostać katolicy ochrzczeni, którzy przyjęli sakrament bierzmowania i ukończyli 18 rok życia, ludzie stanu wolnego (panny, kawalerowie, wdowy i wdowcy), żyjący w związkach małżeńskich sakramentalnych, a także osoby duchowne: klerycy, księża, biskupi.
Prośba o przyjęcie winna być skierowana do miejscowej wspólnoty, której rada podejmuje decyzję dotyczącą przyjęcia nowych członków. Włączenie do wspólnoty następuje w trzech etapach: formacja wstępna (postulat) trwająca co najmniej 6 miesięcy, formacja początkowa (nowicjat) trwająca co najmniej jeden rok, przyrzeczenie życia Chrystusową Ewangelią według Reguły FZŚ (profesja czasowa lub wieczysta). Profesja jest aktem publicznym i kościelnym, uroczystym przyrzeczeniem wobec Kościoła. Po złożeniu uroczystej profesji rozpoczyna się proces formacji ciągłej, który powinien trwać przez całe życie.

- W jaki sposób spotykają się ze sobą tercjarze?

- Spotkania FZŚ odbywają się przynajmniej raz w miesiącu, są także spotkania tygodniowe. Celem spotkania jest wspólna braterska modlitwa przez: rozważanie Ewangelii, Liturgię Godzin, konferencję franciszkańską i sprawy formacyjne oraz „agape”, na której przy herbacie i ciastkach omawia się prace bieżące wspólnoty i indywidualne. Każdy region w swoich ramach organizuje zjazdy, pielgrzymki i rekolekcje. W diecezji sosnowieckiej pragniemy rozpowszechnić pielgrzymowanie do sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej w Sosnowcu.

Dziękuję za rozmowę.

Bliższe informacje na temat Franciszkańskiego Zakonu Świeckich można otrzymać w klasztorach franciszkańskich, na stronie internetowej www.fzs.franciszkanie.pl lub pod adresem:
Franciszkański Zakon Świeckich w Polsce
Rada Narodowa
ul. Modzelewskiego 98 A
02-629 Warszawa
tel. (52) 844 14 73