Vivat Harnaś, Episcopus!

Reklama

Złoty jubileusz (50 lat) święceń kapłańskich bp. Adama Dyczkowskiego obchodzono 29 czerwca we Wrocławiu, a nie w Zielonej Górze. To tutaj legendarny Harnaś pracował prawie 22 lata. W kościele pw. Świętych Piotra i Pawła pod Czwórką spotkali się przyjaciele z całej Polski, towarzysze górskich wędrówek. Ci, którym błogosławił małżeństwa, chrzcił dzieci i pomagał wzrastać w wierze. „Najważniejsze, że pozostał człowiekiem” - mówił w homilii ks. prof. Roman Rogowski - bo nie wiadomo jak trudno jest być Panem Bogiem, ale że trudno być człowiekiem, to wiadomo z całą pewnością. A jemu się udało”.
Po Eucharystii czekał na Jubilata tłum ludzi. Przynieśli kwiaty, aktualne zdjęcia swoich rodzin i prezenty. Gdy tylko pojawił się w drzwiach, natychmiast uformowała się długa przez cały korytarz kolejka. I choć w sali akademickiej dawnego duszpasterstwa pod Czwórką czekała kawa i słodki poczęstunek, nikt nie chciał biesiadować bez niego. Wszyscy cierpliwie czekali na tę jedną, krótką chwilę przywitania, uściśnięcia rąk, przytulenia. Niektórzy klękali do błogosławieństwa, inni całowali biskupi pierścień. W kilku zdaniach każdy chciał opowiedzieć o tym, co teraz, co aktualnie. Gdzie mieszka i jak żyje. Była radość i łzy wzruszenia. A Biskup Adam zdawał się pamiętać wszystkie twarze. Po tylu latach do wielu zwracał się po imieniu. Okrzyki: Basiu, Władku, co u ciebie, Józku, nikogo nie dziwiły.
W pewnym momencie na Jubilata posypały się płatki kwiatów. Starannie dobrane, w purpurowym kolorze. I można było z kąta korytarza zobaczyć, jak na końcu długiego szpaleru uformowanego z ludzi stoi człowiek w skromnej sutannie, a za nim już tylko kwiaty i kwiaty, bez końca.
Kiedy wreszcie udało się przejść do sali z długim, zastawionym stołem, odśpiewano „Sto lat” i biskup Jubilat pokroił tort. Krojąc tłumaczył, że na obozach niejeden raz trzeba było i pokroić i nakarmić, więc pewnie i w takiej chwili z dzieleniem sobie poradzi.
A potem wspominano. Przystając obok różnych osób wysłuchiwałam tych historii bezcennych, które tylko w chwilach ważnych ludzie decydują się opowiedzieć. „Patrząc na Niego, przychodząc tu, do duszpasterstwa pod Czwórką, jako student Akademii Rolniczej, zapragnąłem być księdzem” - mówił ks. prał. Tadeusz Rusnak.
Po owacjach gwar ucichł i Ksiądz Biskup usiadł z gitarą. I stało się to, co staje się wtedy, gdy już raz jeden ludzkie życie splotło się ze sobą w czasie wspólnej drogi. Ludzie, którzy przyjechali z różnych miejsc, nie widzieli się od długiego czasu, zaczęli wspólnie śpiewać. Popłynęły pieśni i piosenki. Śpiewano równo, głośno, czasem plątały się słowa, ale Haranś znał je wszystkie i grając na gitarze tym śpiewaniem kierował. Przetykał kolejne utwory wspomnieniami, anegdotami. Mówił o ks. Tischnerze, o niezapomnianym ks. Zienkiewiczu Wujku, bez którego nie byłoby przecież Czwórki. „Śpiewają te piosenki moje wnuki - mówiła mi jedna z Czwórkowiczek, nauczyłam je, bo są piękne i bardzo mi drogie”. Zaśpiewano „Polesia czar”, podobno ulubioną pieśń Wujka, którą zazwyczaj sam prowadził. Zresztą, jego duch był jakoś obecny na tym spotkaniu. Dało się wyczuć, że dla tych ludzi nie tylko nie odszedł, ale właśnie przez to, że już go nie ma, jest jakby bardziej, bliżej i ponad czasem.
Spotkanie zakończyło się tak, jak podobno wszystkie niedzielne spotkania pod Czwórką ze śpiewem przy kominku kończyły się przez lata: Apelem Jasnogórskim odśpiewanym wspólnie, z dłońmi splecionymi w ciasnym uścisku braterstwa.

Bp Adam Dyczkowski

ur. się 17 listopada 1932 r. w Kętach, niedaleko Wadowic, w tej samej miejscowości, co św. Jan Kanty i marszałek Józef Piłsudski. Po maturze wstąpił do Arcybiskupiego Wyższego Seminarium Duchownego we Wrocławiu, podejmując studia teologiczne w czasach apogeum sowietyzacji w Polsce. W tym trudnym czasie dla Kościoła pełnił w seminarium funkcję dziekana alumnów. Wtedy też zaczęła rodzić się przyjaźń między nim i ks. Aleksandrem Zienkiewiczem, ówczesnym rektorem Seminarium. 23 czerwca 1957 r. z rąk kard. Bolesława Kominka otrzymał święcenia kapłańskie i od razu został skierowany na studia filozoficzne na KUL. To tam narodziła się pogłębiana przez lata przyjaźń z ówczesnym bp. doc. dr. hab. Karolem Wojtyłą i księżmi Romanem Rogowskim i Józefem Kowalczykiem, obecnie nuncjuszem apostolskim w Polsce.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

W 1964 r. zakończył studia, otrzymując tytuł doktora z zakresu filozofii przyrody i wrócił do Wrocławia. Był wykładowcą w seminarium i na PWT, a przez osiem lat wikariuszem w katedrze wrocławskiej. Był duszpasterzem akademickim wraz z ks. Aleksandrem Zienkiewiczem, tworząc legendarną „Czwórkę”. W 1978 r. otrzymał nominację biskupią i został powołany na biskupa pomocniczego archidiecezji wrocławskiej. Był wiceprzewodniczącym Komisji Episkopatu ds. Duszpasterstwa Akademickiego, członkiem Komisji Episkopatu ds. Trzeźwości i ds. Zakonnych. W 1993 r. papież Jan Paweł II mianował go biskupem ordynariuszem diecezji zielonogórsko-gorzowskiej. Służbę tę pełni do dziś.

O Harnasiu powiedzieli:

Ks. prof. Józef Tischner w liście do ks. bp. Adama Dyczkowskiego po otrzymaniu nominacji biskupiej w 1978 r.:
Harnaś Ostomilsy!
W tak cięzkik dlo Ciebie chwilak, jestem przy Tobie. Musis wej na sytko znaleźć sposób. Bez sposobu nie rusys. Kapelus trza spuścić na ocy i...orać. Powódź trza mieć w takim miejscu, o ktorym sie wiy, ale sie nie godo. Ino uwazuj, cobyś sie kómu nie woroł.
Pewnie Ci to godajóm, cobyś nie zbiskupioł. Co Ci powiym, to Ci powiym, ale Ci powiym, ze niby cymu...Trza być tym, kim sie jest. Chłop powiniyn być chłopoym, baba babóm a biskup biskupym. Zaś filozof mo być mnóm. Amyn. Ty zaś, cobyś był paradny, przy włodaniu, przy siyle, przy krzepie, coby Cie na obiadak wizytacyjnych nie truli -tego Ci życym. I niek Ci sie bojóm. Niby cymu majóm sie nie boć? Cy ześ sietniok?
Zanosi sie, ze bedym we Wrocławiu cęściej, to Ci doradze, jak cego wiedzioł nie bees. Do reśty polecóm Cie pod opieke Matce Boskiej Ludzimierskiej, wtoro sie juz nie jednym sietniokiym opikowała, a Tyś przecie nie sietniok, ani nie ramiącko od kosule, to sie ta kłopotać duzo nie bedzie misieć. Skoda by Jej było, coby sie musiała jesce i o Ciebie kłopotać. Scęść Boze na tyk wysokościach!
Matko Bosko ratuj ze Go od pieronów!

Kard. Henryk Gulbinowicz:
Niech wolno będzie staremu księdzu zabawić się w „kabały” i powiedzieć, że wszystko, co ważne w życiu Pasterza diecezji zielonogórsko-gorzowskiej, związane jest z liczbą „7”. Urodził się 17 listopada w uroczystość św. Grzegorza Cudotwórcy. Święcenia kapłańskie otrzymał w roku 1957. Biskupem mianowany we wrześniu 1978, a sakrę przyjął w listopadzie 1978.(...) w Starym Testamencie liczba „7” uważana była za „świętą”, czyli szczęśliwą.

Wszystkie wspomnienie pochodzą z książki pt. „Sursum Corda. Księga Jubileuszowa ku czci biskupa Adama Dyczkowskiego”, wydanej przez Pallottinum w 2002 r.

Po przedstawieniu dwa tygodnie temu postaci św. Franciszka z Asyżu chciałbym dzisiaj opowiedzieć o innym świętym, który należał do pierwszego pokolenia Braci Mniejszych: o Antonim Padewskim czy - jak go się również nazywa - Lizbońskim, nawiązując do miejsca jego urodzenia. Mowa o jednym z najpopularniejszych świętych w całym Kościele katolickim, czczonym nie tylko w Padwie, gdzie wzniesiono wspaniałą bazylikę, w której spoczywają jego doczesne szczątki, ale na całym świecie. Wierni z wielką czcią odnoszą się do jego obrazów oraz figur, przedstawiających go z lilią, symbolem jego czystości, bądź z Dzieciątkiem Jezus na ręku, upamiętniającym cudowne widzenie, o którym wspominają niektóre źródła literackie. Antoni w znaczący sposób przyczynił się do rozwoju duchowości franciszkańskiej dzięki swym wybitnym przymiotom - inteligencji, zrównoważeniu, gorliwości apostolskiej, a przede wszystkim żarliwości mistycznej. Urodził się w Lizbonie w szlacheckiej rodzinie ok. 1195 r. i na chrzcie otrzymał imię Fernando (Ferdynand). Wstąpił do kanoników zachowujących monastyczną Regułę św. Augustyna, najpierw w klasztorze św. Wincentego w Lizbonie, następnie Świętego Krzyża w Coimbrze - renomowanego ośrodka kultury Portugalii. Z zainteresowaniem i zapałem poznawał Biblię i Ojców Kościoła, zdobywając wiedzę teologiczną, którą owocnie wykorzystywał w działalności nauczycielskiej i kaznodziejskiej. W Coimbrze wydarzył się epizod, który w decydujący sposób wpłynął na jego życie: w 1220 r. wystawiono tam relikwie pierwszych pięciu misjonarzy franciszkańskich, którzy udali się do Maroka, gdzie ponieśli śmierć męczeńską. Ich historia zrodziła w młodym Ferdynandzie pragnienie naśladowania ich i postępowania drogą chrześcijańskiej doskonałości: poprosił wówczas o zgodę na opuszczenie kanoników św. Augustyna i zostanie bratem mniejszym. Jego prośba została przyjęta i pod nowym, zakonnym imieniem Antoni on również wyruszył do Maroka. Opatrzność Boża zdecydowała jednak inaczej. Z powodu choroby musiał wrócić do Włoch i w 1221 r. wziął udział w słynnej Kapitule Namiotów w Asyżu, gdzie spotkał też św. Franciszka. Następnie żył czas jakiś w całkowitym ukryciu w klasztorze w pobliżu Forli w północnych Włoszech, gdzie Pan powołał go do innej misji. Wysłany w okolicznościach zupełnie przypadkowych do wygłoszenia kazania z okazji święceń kapłańskich, pokazał, że wyposażony jest w taką wiedzę i dar wymowy, iż przełożeni przeznaczyli go do kaznodziejstwa. Tak oto rozpoczął we Włoszech i we Francji ogromnie intensywną i skuteczną działalność apostolską, by nakłonić sporą liczbę osób, które odeszły od Kościoła, do zmiany decyzji. Był też jednym z pierwszych nauczycieli teologii Braci Mniejszych, jeżeli nie wręcz pierwszym. Rozpoczął swe nauczanie w Bolonii, z błogosławieństwem Franciszka, który, w uznaniu cnót Antoniego, wystosował do niego krótki list, rozpoczynający się tymi słowami: „Podoba mi się, że nauczasz świętej teologii braci”. Antoni położył podwaliny pod teologię franciszkańską, która - uprawiana przez innych wybitnych myślicieli - miała osiągnąć swoje szczyty w postaciach Bonawentury z Bagnoregio i bł. Dunsa Szkota. Kiedy został prowincjałem Braci Mniejszych w Północnych Włoszech, nadal zajmował się kaznodziejstwem, dzieląc je ze sprawowaniem urzędu przełożonego. Gdy skończył misję prowincjała, wrócił w okolice Padwy, dokąd jeszcze kilkakrotnie się udawał. Po niespełna roku zmarł u bram tego miasta - 13 czerwca 1231 r. Padwa, która przyjęła go z miłością i czcią, złożyła mu wieczny hołd czci i pobożności. Sam papież Grzegorz IX - który wysłuchawszy jego kazania, nazwał go „Arką Testamentu” - kanonizował go w 1232 r., również w następstwie cudów, jakie dokonały się za jego wstawiennictwem. W ostatnim okresie życia Antoni zapisał dwa cykle „Kazań”, zatytułowane „Kazania niedzielne” i „Kazania na uroczystości i święta”, przeznaczone dla kaznodziejów i wykładowców teologii z Zakonu Franciszkańskiego. Komentuje w nich teksty Pisma Świętego, prezentowane przez liturgię, wykorzystując patrystyczno-średniowieczną interpretację czterech zmysłów: literackiego lub historycznego, alegorycznego lub chrystologicznego, topologicznego czy moralnego i anagogicznego, który ukierunkowuje ku życiu wiecznemu. Chodzi o teksty teologiczno-homiletyczne, będące odzwierciedleniem żywego przepowiadania, w których Antoni proponuje prawdziwą i właściwą drogę chrześcijańskiego życia. Tak wielkie jest bogactwo nauki duchowej zawartej w „Kazaniach”, że czcigodny papież Pius XII w 1946 r. ogłosił Antoniego doktorem Kościoła, nadając mu tytuł „Doctor Evangelicus”, gdyż z pism tych przebija świeżość i piękno Ewangelii; dziś jeszcze możemy czytać je z wielkim pożytkiem duchowym. W swoim nauczaniu mówi o modlitwie jako związku miłości, która popycha człowieka do słodkiej rozmowy z Panem, przynosząc niewypowiedzianą radość, która łagodnie ogarnia modlącą się duszę. Antoni przypomina nam, że modlitwa potrzebuje atmosfery ciszy, która nie ma nic wspólnego z oderwaniem się od zewnętrznego hałasu, ale jest doznaniem wewnętrznym, mającym na celu usunięcie przeszkód w skupieniu się, spowodowanych przez troski duszy. Według nauczania tego wybitnego doktora franciszkańskiego, modlitwa składa się z czterech niezbędnych postaw, które Antoni określił po łacinie jako „obsecratio”, „oratio”, „postulatio”, „gratiarum actio”. Moglibyśmy je przetłumaczyć następująco: ufne otwarcie serca na Boga, czuła rozmowa z Nim, przedstawienie naszych potrzeb, wysławianie Go i dziękczynienie. W tym nauczaniu św. Antoniego o modlitwie widzimy jeden ze szczególnych rysów teologii franciszkańskiej, którą on zapoczątkował, a mianowicie fundamentalną rolę przyznaną miłości Bożej, która wkracza w sferę uczuć, woli, serca, i będącej także źródłem, z którego wytryska poznanie duchowe, przerastające wszelkie poznanie. Pisze dalej Antoni: „Miłość jest duszą wiary, sprawia, że jest ona żywa; bez miłości wiara umiera” („Kazania na niedziele i święta II”, „Il Messaggero”, Padwa 1979, s. 37). Tylko dusza, która się modli, może dokonać postępów w życiu duchowym: oto uprzywilejowany przedmiot przepowiadania św. Antoniego. Zna on doskonale ułomności ludzkiej natury, skłonność do popadania w grzech, dlatego stale wzywa do walki ze skłonnością do chciwości, pychy, nieczystości oraz do praktykowania cnót ubóstwa i wielkoduszności, pokory i posłuszeństwa, niewinności i czystości. Na początku XIII wieku, w kontekście odrodzenia miast i rozkwitu handlu, wzrastała liczba osób nieczułych na potrzeby ubogich. Z tego też powodu Antoni wielokrotnie wzywa wiernych do myślenia o prawdziwym bogactwie, bogactwie serca, które czyni ich dobrymi i miłosiernymi, i gromadzeniu skarbów dla Nieba. „Bogacze - tak wzywa - zaprzyjaźnijcie się z ubogimi, (...) przyjmijcie ich w swoich domach: to oni, ubodzy, przyjmą was potem w wieczne mieszkanie, gdzie jest piękno pokoju, ufność w bezpieczeństwo oraz obfity spokój wiecznej sytości” (tamże, s. 29). Czyż nie widzimy, Drodzy Przyjaciele, że to nauczanie jest bardzo ważne także dziś, gdy kryzys finansowy i poważne nierówności gospodarcze zubożają wiele osób i stwarzają warunki nędzy? W encyklice „Caritas in veritate” przypominam: „Ekonomia bowiem potrzebuje etyki dla swego poprawnego funkcjonowania; nie jakiejkolwiek etyki, lecz etyki przyjaznej osobie” (n. 45). Antoni, w szkole Franciszka, stawia zawsze Chrystusa w centrum życia i myślenia, działania i kaznodziejstwa. I to jest drugi rys typowy dla franciszkańskiej teologii: chrystocentryzm. Kontempluje ona z upodobaniem i wzywa do kontemplacji tajemnic człowieczeństwa Pana, w szczególny sposób tajemnicy Narodzenia, które wywołują w nim uczucia miłości i wdzięczności dla Bożej dobroci. Również widok Ukrzyżowanego inspiruje w nim myśli o wdzięczności dla Boga i szacunku dla godności osoby ludzkiej, tak iż wszyscy, wierzący i niewierzący, mogą znaleźć w niej to znaczenie, które wzbogaca życie. Antoni pisze: „Chrystus, który jest twoim życiem, wisi przed tobą, abyś patrzył na krzyż jak w lustro. Będziesz mógł tam poznać, jak śmiertelne były twoje rany, których żadne nie uleczyłoby lekarstwo, jak tylko krew Syna Bożego. Jeśli dobrze się przyjrzysz, będziesz mógł zdać sobie sprawę, jak wielka jest twoja godność ludzka i twoja wartość (...). W żadnym innym miejscu człowiek nie może lepiej uświadomić sobie, jak wiele jest wart, jak wtedy, gdy spogląda w lustro krzyża” („Kazania na niedziele i święta III”, str. 213-214). Drodzy Przyjaciele, oby Antoni Padewski, tak bardzo czczony przez wiernych, mógł wstawiać się za całym Kościołem, a zwłaszcza za tymi, którzy poświęcają się kaznodziejstwu. Oni zaś, czerpiąc natchnienie z jego przykładu, niech troszczą się o łączenie mocnej i zdrowej nauki ze szczerą i żarliwą pobożnością i zwięzłością przekazu. W obecnym Roku Kapłańskim módlmy się, aby kapłani i diakoni pełnili pilnie tę posługę głoszenia i aktualizacji Słowa Bożego wiernym, przede wszystkim w homiliach liturgicznych. Niech będą one skutecznym przedstawieniem odwiecznego piękna Chrystusa, właśnie tak jak zalecał Antoni: „Kiedy głosisz Chrystusa, otwiera On twarde serca; gdy wzywasz Go, osładza gorzkie pokusy; gdy myślisz o Nim, rozjaśnia Twoje serce; kiedy o Nim czytasz, nasyca twój umysł” („Kazania na niedziele i święta III”, str. 59).