Reklama

Zbrodnia Wehrmachtu na częs tochowskich żołnierzach

8 września 1939 r. oddział 15. zmotoryzowanego pułku piechoty Wehrmachtu dokonał w lesie Dąbrowa pod Ciepielowem mordu na wziętych do niewoli po walce oficerach i żołnierzach oddziału złożonego z różnych jednostek, głównie 74. Górnośląskiego Pułku Piechoty z Lublińca, a także m.in. częstochowskiego 27. Pułku Piechoty i 7. Pułku Artylerii Lekkiej z Częstochowy (wszystkie z częstochowskiej 7. Dywizji Piechoty w składzie Armii „Kraków”). Zastrzelonych zostało od 160 do ponad 200 polskich jeńców (dokładnej liczby nie udało się ustalić).

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Nocą z 7 na 8 września 1939 r. dotarły do lasu pod wsią Dąbrowa, położonego kilka kilometrów na południe od Ciepielowa (powiat iłżecki, południowa część województwa mazowieckiego) wycofujące się spod Częstochowy, ocalałe po tygodniu walk pododdziały 74. Górnośląskiego Pułku Piechoty z Lublińca, nad którymi komendę objął mjr Józef Pelc - dowódca I batalionu 74. pułku. Po drodze przyłączyli się do nich żołnierze rozbitych pułków 7. Dywizji Piechoty, którą dowodził gen. Janusz Gąsiorowski. Polscy żołnierze byli wyczerpani, przebyli bowiem 250 km, byli cały czas atakowani przez Niemców, brakowało amunicji i jakiejkolwiek łączności.
Mjr Pelc postanowił podjąć w dąbrowskim lesie walkę ze zbliżającymi się od południa oddziałami Wehrmachtu. Sądził, że uda mu się rozbić niemieckie siły mające za zadanie zagrodzić polskim wojskom z Armii „Kraków” drogę wiodącą ku Wiśle (na tej naturalnej zaporze nasza armia tworzyła kolejną linię obrony). Dowództwo niemieckiej 29. Dywizji Piechoty wysłało w ten rejon III batalion 15. Pułku Piechoty (zmotoryzowanej) z Kassel, dowodzony przez ppłk. Walthera Wessela, wsparty jednym dywizjonem artylerii lekkiej i jednym ciężkiej. Siły te miały znaczną przewagę nad oddziałem mjr. Pelca - przede wszystkim dysponowały sprzętem pancerno-motorowym, mocniejszą niż Polacy artylerią oraz większą liczbą karabinów maszynowych i amunicji. Walka rozegrała się w lesie leżącym przy szosie Lipsko - Ciepielów pomiędzy wsiami Anusin, Struga i Dąbrowa.
Do pierwszego starcia doszło 8 września ok. godz. 11. Niemiecki oddział rozpoznawczy 15. Pułku Piechoty wpadł w zasadzkę przygotowaną przez Polaków na leśnej drodze. W niedługim czasie III batalion ppłk. Wessela przypuścił - bez większego przygotowania - atak na oddział mjr. Pelca. Walka była bardzo zacięta. Niemcy napotkali na silny opór, ich natarcie załamało się. Ścigani przez polską piechotę stracili wielu żołnierzy. Jednak podczas tej akcji zginął mjr Pelc, na domiar złego Polacy zużyli prawie całą posiadaną amunicję. Tymczasem płk Wessel otrzymał posiłki. Na las Dąbrowa skierował silny ostrzał artylerii i broni maszynowej. Niemcy otoczyli Polaków, a ich kolejne natarcie ruszyło ok. godz. 15 z dwu kierunków - od strony drogi głównej i od miejscowości Lipsko. Walki zakończyły się ok. godz. 16. Polscy żołnierze, którzy ocaleli, próbowali się ukryć lub uciec. Wielu z nich zostało wziętych do niewoli, natomiast rannych żołnierze Wehrmachtu dobijali w dąbrowskim lesie. Pewna część oddziału uniknęła niewoli, osiągając Wisłę. Jeńców Niemcy zgromadzili w punktach zbornych, odebrano im mundury, znaczki rozpoznawcze, dokumenty. Z rozkazu ppłk. Walthera Wessela część z nich została rozstrzelana na miejscu - w lesie, wzdłuż drogi Anusin - Dąbrowa i pod lasem od strony Dąbrowy. Reszta, po uformowaniu pieszej kolumny, była prowadzona na rynek w Lipsku. Po drodze z jadącego za kolumną samochodu pancernego została oddana w stronę maszerujących seria z broni maszynowej. Zginął lekarz 74. Górnośląskiego Pułku Piechoty, mjr Józef Cesarz oraz pięciu innych jeńców. Zastępca mjr. Pelca, kpt. Marian Cyruliński, w obliczu tragedii jaka spotkała powierzonych mu żołnierzy - popełnił samobójstwo. Pod Ciepielowem Niemcy zamordowali od 160 do ponad 200 polskich jeńców. Zbrodnia ta jest uznawana za jedną z największych udokumentowanych egzekucji podczas agresji Niemiec na Polskę we wrześniu 1939 r. W dąbrowskim lesie znajdują się żołnierskie mogiły pomordowanych (dwie z nich widoczne na zdjęciach) oraz pomnik, który przypomina o ich ofierze.
Sprawcy tej zbrodni wojennej na polskich jeńcach nie stanęli przed sądem. Zbrodnia w ogóle nie zostałaby odkryta i udowodniona, gdyby świadek tych wydarzeń nie przekazał po wojnie Polakom szczegółowej relacji oraz zdjęć będących dokumentacją zbrodni. Na początku lat 50. ubiegłego wieku anonimowy Niemiec - były żołnierz 15. zmotoryzowanego pułku piechoty Wehrmachtu - przekazał Polskiej Misji Wojskowej do spraw Badania Zbrodni Wojennych z siedzibą w Berlinie wspomniane dowody zbrodni. Misja otrzymała, za pośrednictwem istniejącego w owym czasie Konsulatu Polskiego w Monachium, przesyłkę zawierającą 5 fotografii (przedstawiają one sprawców i ofiary zbrodni) oraz dwustronicowy maszynopis w języku niemieckim (część pamiętnika lub dziennika) - opis przebiegu egzekucji pod Ciepielowem, bez daty i podpisu. Dowody tej zbrodni niemieckiej zostały zabezpieczone w archiwum Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Śledztwo w sprawie zbrodni przeprowadziła w okresie od 29 marca 1967 r. do 20 maja 1970 r. Okręgowa Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Kielcach.
Ważną książkę na temat zbrodni pod Ciepielowem pt. „Piechurzy Apokalipsy” wydał w 1998 r. syn mjr. Józefa Pelca - Jerzy Pelc-Piastowski z Katowic, wraz z Heleną Kowalską-Kutera. O zbrodni na polskich jeńcach pisał także historyk Janusz Ryt w pracy „Mord pod Ciepielowem w relacjach i dokumentach”.

Serdecznie dziękuję panu Janowi Cesarzowi - stryjecznemu wnukowi mjr. dr. Józefa Cesarza, a także panu Zygmuntowi Boreckiemu za udostępnienie mi materiałów potrzebnych do napisania niniejszego tekstu.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2010-12-31 00:00

Oceń: 0 -2

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Świdnica. Projekt RESET – wakacyjne rekolekcje dla chłopaków

2025-06-18 16:28

[ TEMATY ]

Świdnica

rekolekcje powołaniowe

wsd świdnica

Materiały organizatorów

Inspiracją rekolekcji są postacie św. Tomasza, Nikodema i Samarytanki – ludzie, których słabość stała się drogą do spotkania z Bogiem.

Inspiracją rekolekcji są postacie św. Tomasza, Nikodema i Samarytanki – ludzie, których słabość stała się drogą do spotkania z Bogiem.

Wakacje to nie tylko czas odpoczynku, ale i szansa na coś więcej – na zatrzymanie się i złapanie duchowego oddechu. Jeśli zdałeś do 8 klasy i masz do 25 lat i jesteś gotów na małą przygodę z Bogiem, drugim człowiekiem i... samym sobą – to Świdnickie Seminarium Duchowne zaprasza Cię na rekolekcje inne niż wszystkie.

Od 7 do 11 lipca w murach seminarium odbędzie się wyjątkowy czas pod hasłem „Reset – nowy start”. To propozycja dla tych, którzy chcą czegoś więcej niż scrollowania telefonu. Chcesz sprawdzić, kim jesteś, kiedy wyłączysz autopilota? Chcesz usłyszeć, że nie musisz być ideałem, by zacząć iść za Tym, który zna twoje serce? Ta propozycja jest dla Ciebie.
CZYTAJ DALEJ

Największy kameduła

Niedziela Ogólnopolska 25/2023, str. 18

[ TEMATY ]

święci

commons.wikimedia.org

Święty Romuald z Camaldoli

Święty Romuald z Camaldoli

Założył kilkanaście eremów-pustelni. Jest patronem kamedułów.

Pochodził z Rawenny. Wstąpił do Zakonu Benedyktynów, ale tęsknił za samotnym życiem. Dlatego po 3 latach opuścił ów klasztor. Spragniony był doskonalszego skupienia, więc podjął życie pustelnicze. W tym celu udał się na pogranicze Francji i Hiszpanii. Wstąpił do klasztoru benedyktyńskiego w Cuxa. On sam i jego towarzysze, nawiązując do pierwotnej Reguły św. Benedykta, żyli w oddzielnych domkach, uprawiali ziemię i gromadzili się tylko na wspólny posiłek i pacierze. Święty Romuald zakładał pustelnie również we Włoszech. Najsłynniejszy był erem w Camaldoli, stąd nazwa Zakonu Kamedułów. Z czasem Romuald miał coraz więcej uczniów i naśladowców. Do jego uczniów należeli m.in.: św. Bruno z Kwerfurtu (Bonifacy) – kapelan cesarza Ottona III, św. Benedykt z Benewentu i św. Jan z Wenecji, których św. Bruno zabrał ze sobą do Polski, gdzie też obaj ponieśli śmierć męczeńską († 1003), oraz św. Piotr Damiani († 1072).
CZYTAJ DALEJ

Kard. Ryś: czy Chrystus jest środkiem naszej misji w Kościele?

2025-06-18 21:28

[ TEMATY ]

archidiecezja łódzka

Julia Saganiak

- Nie chodzi o to, żeby jedynie wyrecytować symbol nicejski, żeby przypomnieć sobie reguły teologiczne dotyczące Jezusa Chrystusa. Pytanie brzmi, czy On jest moim Bogiem? Na ile jest Osobą żywą w moim codziennym doświadczeniu? – powiedział kard. Grzegorz Ryś podczas Jubileuszu 1700-lecia Soboru w Nicei.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję