W dniach 3-4 listopada br., w Katolickim Uniwersytecie Jana Pawła II odbyło się sympozjum pt. „Jan Paweł II - wezwanie do świętości”. Podczas niego przyjaciele i uczniowie Papieża w naukowej debacie i osobistej refleksji pochylali się nad jego rozumieniem świętości oraz wezwaniem, jakie zostawił. Inicjatywę Instytutu Jana Pawła II KUL rozpoczął koncert „Aus Liebe - Z miłości”.

Dialogujący ze Słowem

Abp Mieczysław Mokrzycki, metropolita lwowski obrządku łacińskiego, przedstawiając świadectwo świętości Jana Pawła II, ujął je w ramy, ukazując ewolucję, jaka się w nim dokonywała, zaś swoje wystąpienie określił tytułem: Jana Pawła II ars vivendi (sztuka życia). „Jego otwarcie na świat i piękno naznaczone było znamieniem sztuki. Podobnie, jak i sposób życia - mówił. - Pierwotne zainteresowanie słowem, wyrażające się także w kontakcie z teatrem słowa, wpływało na sposób pojmowania i kreowania życia przez Karola Wojtyłę. Jednak nie sztuka poetycka i nie przygoda ze słowem w teatrze były jego powołaniem. Dialog ze słowem prowadzony w ramach teatru przeradza się w dialog ze Słowem” - podkreślał prelegent. Mówiąc o charakterystycznym dla Jana Pawła II języku, zwrócił uwagę, że jest to język zdobywany w dialogu ze Słowem, zwłaszcza na modlitwie. „A dialog ze Słowem pozwalał mu na jasną i pewną ocenę rzeczywistości, by wszystko widział w jego świetle. To także pozwalało mu na zdecydowane działanie”. Abp Mokrzycki wskazał także, że z dialogu ze Słowem rodziła się sztuka Ojca Świętego, zarówno poetycka, jak i sztuka życia. I choć otwarty był także na dialog ze Stwórcą poprzez stworzenie i w stworzeniu, jego właściwą sztuką była „teologia stosowana w praktyce”.

Pokorny w wielkości

„Karol Wojtyła - Jan Paweł II był człowiekiem wielkim” - mówił ks. prof. Andrzej Szostek, przedstawiając intelektualno-duchową sylwetkę Papieża. Podkreślił jednocześnie, że „drogi dojrzewania do świętości przebiegają w sferze osobistego dialogu między Bogiem a człowiekiem, którego intymność należy uszanować”. Przywołując spotkania Jana Pawła II z ludźmi, ks. prof. Szostek wskazał cechy osobowości Papieża, które wg niego zasługują na uwagę. „Po pierwsze odpowiedzialna sumienność za podejmowane działania - mówił prelegent. - Podziwiamy Papieża-Pielgrzyma, który niestrudzenie przemierzał kraje i kontynenty, by głosić Chrystusa, ale jak starannie każda z tych pielgrzymek była przygotowana, jak przemyślane i przemodlone było każde przemówienie i każde słowo uwzględniające specyficzne potrzeby i oczekiwania tych, do których było adresowane. A już szczególnie poruszający był jego sposób sprawowania Mszy św. Było to świadectwo jego zanurzenia w Bogu, ale także przykład pokazujący, jak Papież traktuje dzieło, które podejmuje - mówił ks. prof. Szostek. - On wiedział, że czasu straconego nadrobić się nie da. Papież żył soczyście chwilą obecną”. Ale także, „umiał słuchać i odpowiadać za coraz to nowe wyzwania, jakie niósł świat. Papież się uczył przez to, że rzetelnie i poważanie traktował każde podjęte zadanie i dzieła”. Jako inne istotne cechy Jana Pawła II prelegent wskazał troskę o pełnię prawdy, a w niej staranie o kompetentny dialog, a także maryjny chrystocentryzm otwarty na tajemnicę Bożego miłosierdzia. „Jan Paweł II się nie bał. Ale to nie była tylko naturalna odwaga i gotowość zmierzenia się z przeciwnościami losu. To była odwaga wiary”.

Święty dnia codziennego

O. prof. Zdzisław Kijas OFMConv. z Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych w Rzymie, podejmując zagadnienie teologii świętości Jana Pawła II, przywoływał świadectwa osób, które znały i współpracowały z Papieżem, i które dostrzegały w nim człowieka świętego. „W swym długim pontyfikacie Jan Paweł II wyniósł na ołtarze 1823 osoby. Postrzegał ich wszystkich jako osoby odważne i jako zawsze aktualne wzory do naśladowania” - mówił prelegent. Przypominał także słowa Ojca Świętego do młodych, w których zachęcając do przyjęcia łaski świętości, tłumaczył: „Święci są po to, aby świadczyć o wielkiej godności człowieka. Dlatego nie lękajcie się świętości. Wzbijajcie się na wysokie szczyty. Bądźcie pośród tych, którzy pragną osiągnąć cele godne dzieci Bożych”. O. prof. Kijas wskazał, że teologia świętości Jana Pawła II „obejmowała słowa i czyny, żyła z doświadczenia miłości Boga i Jego dobroci oraz ludzi, których spotykał. Świadczą o tym liczne pisma napływające do rzymskiej postulacji. Jan Paweł II pragnął nade wszystko głosić nie tylko słowem, ale całym swoim życiem, że Chrystus jest Zbawicielem ludzkości i że On obejmuje czułą troską każdego człowieka. Przypominał sobie również, że mimo cierpienia, niesprawiedliwości czy doznawanej od innych krzywdy, Bóg nie oddalił się od świata. Była więc to zatem teologia dnia codziennego”.

Mistyk twórczo aktywny

„Ojciec Święty był mistykiem, ale jednocześnie był człowiekiem ogromnego dynamizmu. Źródłem tego wielkiego dynamizmu i wielkiego dzieła, które dokonał, było zakorzenienie w Chrystusie. To był człowiek ogromnej modlitwy i wiary; żyjący w Bogu, z Bogiem i dla Boga” - mówiła s. prof. Zdybicka, zwracając uwagę na mistyczny wymiar świętości Papieża. Przypominając, że Jan Paweł II był myślicielem i filozofem, wskazała na jego umiłowanie prawdy jako wyznacznika człowieczeństwa oraz pilność w jej zdobywaniu, głoszeniu i życiu nią. Owocem tego była zainicjowana przez Jana Pawła II antropologia integralna. Siostra Profesor nawiązała do słów Ojca Świętego, w których mówił, że dopiero w mistyce ujawnia się prawda, kim człowiek jest, kim powinien się stawać i jaki jest ostateczny cel jego życia. Poprzez wielką afirmację człowieka, wezwanie do tworzenia kultury, przez którą spełnia się człowiek oraz doskonali się świat, dokonał wielkiego przewrotu antropologicznego. Refleksję s. Zdybickiej podsumował ks. prof. Andrzej Szostek, mówiąc, iż „Jan Paweł II będąc człowiekiem głębokiej wiary i wielkim mistykiem, był zarazem człowiekiem niezwykle twórczo aktywnym, który afirmował świat oraz był człowiekiem wielkiej siły wewnętrznej oraz twórczego wkładu w rozumienie mistyki, Kościoła i świata”.

Cierpliwy, odważny, pokorny

„Co sprawiało, że Jan Paweł II mógł poruszać do głębi ludzkie sumienia, uspokajać społeczne namiętności, wiązać z Ewangelią i tradycją Kościoła patriotyczną pasję? - pytał ks. prof. Jan Sochoń, wskazując odwagę jako wyznacznik świętości Jana Pawła II. Odwaga Jana Pawła II w dążeniu do świętości, przejawiała się więc „w wysiłku zachowania sensu i celu życia związanego z osobą Chrystusa oraz w wytrzymywaniu naporu różnych przeciwności, nie wykluczając intelektualnych”. Dlatego „widząc zagrożenia z ufnością decydował się na heroiczny trud i wyzwalał z siebie stosowny gniew, który dodawał mu ewangelicznej mocy. Dzięki temu mógł bronić wspólnotę Kościoła przed zakusami wpływowych środowisk propagujących ateistyczne wizje kultury” - mówił. Ks. prof. Sochoń wskazał także, że Jan Paweł II wykazywał się niezwykłą cierpliwością, dzięki której nigdy nie poddawał się naporowi zniechęcenia i zasmucenia, a także miał odporność na zmęczenie. „Jego zjednoczenie z wiarą, nadzieją i miłością, przyniosło spodziewane rezultaty: Papież oddał całe życie Bogu i odrzucił wszystko, co mogło go od Boga oddzielać”. Stąd też, „świętość Jana Pawła wyraziła się w całkowitej egzystencjalnej i teologicznej bezkompromisowości”. Jej konsekwencją „było uznanie świętości za najwartościowszy sekret kapłańskiej pracy - dodał prelegent. - Świętość Jana Pawła przejawiła się w sposób najbardziej wyrazisty w dziele jego umierania. Nie umierał w tajemnicy, ale w na oczach świata. Dlatego zaczęto mówić o swoistych rekolekcjach, a on sam chciał, aby moment jego umierania ludzie przyjmowali z eschatologiczną nadzieją”.

Prawdziwy, kochający, obecny

Krzysztof Zanussi, przywołując głos osób krytycznych wobec Jana Pawła II, apelował, aby Papieża nie traktować jako przedstawiciela „innej rasy”. „Nie można zapominać o słabościach i niedostatkach Jana Pawła II, bo stwarzamy fałszywy obraz, z którego świętość wyparowuje” - podkreślał reżyser. Obaw, co do postrzegania świętości Ojca Świętego nie miał natomiast prof. Rocco Buttiglione. Wskazując, że świętość to nie tylko indywidualny, ale przede wszystkim społeczny akt, podkreślił, iż „świętość Jana Pawła II rozpaliła całe kręgi”. Wg Buttiglione, „świętość każdego człowieka znajduje się w jakiejś historii, przekazie, poprzez obecność konkretnych ludzi”, stąd też „Wojtyła był mistrzem wielu: tych wszystkich, których pociągnął, bo on sam się kiedyś uczył od świętych Wojciecha i Stanisława, św. Maksymiliana Kolbego, od Jana Tyranowskiego. A ci stali się mistrzami, bo naśladowali jednego wspólnego mistrza, Jezusa”. Jego zdaniem, „klucz do zrozumienia osobowości i życia Karola Wojtyły znajduje się w prawdzie o miłości. Człowiek jest człowiekiem wtedy, gdy jest zdolny do kochania osoby zgodnie z prawdą o niej, ponieważ nikt nie chciałby być kochany nieprawdziwie lub kochać bez prawdy. Miłość, która nie jest prawdziwa nie jest miłością”. Buttiglione zauważył także, że „podstawowym pragnieniem ludzkim jest pragnienie dobra, a największym dobrem - obecność osoby ludzkiej. Wielkość osoby ludzkiej objawia się dzięki miłości”. Prelegent wskazał to także jako rdzeń filozofii Papieża.

Dar od Boga

Przypominając sytuacje, w których Jan Paweł „naprawdę się gniewał”, ks. prof. Alfred Wierzbicki wskazał gniew jako „twarz Papieża, którą warto pamiętać”. Dla uzasadnienia tego wymiaru przywołał pojęcie „miłości gniewliwej” u św. Tomasza, który mówił, że „miłość gniewliwa jest szlachetniejszym rodzajem miłości niż miłość pożądania, ponieważ pojawia się wtedy, kiedy jakieś dobro jest poważnie zagrożone”. Ks. Profesor zauważył również, że do tajemnicy świętości Papieża nie należy podchodzić ze zbytnią pewnością siebie i „trzeba trzymać nasze przekonania na wodzy, bo mamy do czynienia z sekretem Bożej Opatrzności. Wierzę, że Jan Paweł II jest darem od Boga” - podkreślił prelegent. Mówiąc zaś o niepokojach wokół beatyfikacji papieża i jej daty, ks. prof. Wierzbicki wskazał, że beatyfikacja „jest potrzebna nam, byśmy mieli pasję życia dla Boga i człowieka, bo to chyba jest klucz do rozumienia Jana Pawła II”.
Do tematu wyniesienia na ołtarze Jana Pawła II nawiązał także abp Józef Życiński mówiąc, że „w polskich interpretacjach niejednokrotnie odnajdujemy klimat, jak gdyby najważniejsze było patrzenie ze stoperem na datę, kiedy Jan Paweł II zostanie ogłoszony beatyfikowanym. Tymczasem stoper nie jest najważniejszym aparatem w Kościele. Nie sama data jest czymś zasadniczym, ale istota tej świętości”. Dlatego dziękując organizatorom i uczestnikom sympozjum, apelował o patrzenie na to, co jest istotne w świętości Jana Pawła II.