Reklama

Podstawy geografii religii

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Religia należy do sfery duchowej człowieka, której zewnętrznym wyrazem są liczne budowle sakralne, zazwyczaj bardzo cenne z punktu widzenia architektury i historii sztuki. Ta problematyka stanowi często przedmiot badań geografii kultury. A kto ma badać np. różnice między turystyką a pielgrzymowaniem? Z całą pewnością czynnikiem różnicującym takie wędrówki jest motyw podjęcia podróży (motyw religijny w przypadku pielgrzymów, motyw poznawczy w przypadku "czystych" turystów), choć dzisiaj granica między turystyką a pielgrzymowaniem coraz bardziej się zaciera. W latach przed II wojną światową twórcy geografii turyzmu postrzegali pielgrzymki jako jedno z zadań badawczych powstającej dyscypliny nauk geograficznych. Dzisiaj mówi się już głośno o geografii religii. Choć o takiej dyscyplinie naukowej niewielu z nas może słyszało, to od wielu lat prace badawcze na ten temat prowadzi Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Geografia religii jest jedną z najmłodszych dyscyplin geograficznych, wyodrębnionych w ramach szeroko pojętej geografii kultury, antropogeografii czy tzw. geografii humanistycznej. Jednym z wielu zadań badawczych geografii religii jest analiza rozmieszczenia przestrzennego ośrodków kultu w nawiązaniu do poszczególnych elementów środowiska. Można jeszcze dodać, że geografia religii korzysta z bogatego zaplecza historycznego, a także socjologicznego, co nie pozwala na jednoznaczną klasyfikację jej jako nauki geograficznej czy religioznawczej. Współcześni badacze są zgodni, że geografia religii bada zależności między religią a przestrzenią geograficzną.
Ukazała się właśnie książka-podręcznik podstaw geografii religii autorstwa prof. Antoniego Jackowskiego z Krakowa. Jak pisze prof. Jackowski, w dziejach człowieka religia zajmuje jedną z czołowych pozycji. Już w czasach pogańskich istniała rozwinięta sieć świętych miejsc, do których zdążali członkowie różnych plemion w celu oddania czci bóstwu, przedstawienia mu swoich kłopotów lub złożenia podziękowań za okazaną pomoc. Historia religii wyraźnie wskazuje, że podobne zjawiska obserwowano we wszystkich stadiach rozwoju kulturowego, społecznego i cywilizacyjnego. O ile czasy pogańskie pozostają w mrokach dziejów, o tyle dużo wiemy o religiach czasów antycznych i kolejnych okresów historycznych. Człowiek zawsze wędrował do świętych miejsc. Znajdowały się one - i znajdują nadal - na wszystkich zamieszkanych kontynentach, niezależnie od charakteru czy stopnia rozwoju danej religii. W miarę upływu lat powstały stałe szlaki pielgrzymkowe, którymi nieustannie wędrują ludzie do świętych miejsc lub z nich powracają. Tę sieć świętości współtworzą nie tylko szlaki, ośrodki kultu religijnego - zarówno te wielkie, jak i te znane tylko okolicznej ludności - lecz także domy rodzinne, wspólnoty plemienne, rodziny, poszczególni wierzący ludzie. To wszystko współtworzy jedną wielką świętą przestrzeń świata, z którą nierozerwalnie związane są dzieje człowieka. Z szacunku dla tej problematyki niektórzy specjaliści nazywają ten segment nauk geograficznych "świętą geografią" (sacred geography).
W ostatnim okresie swoje zainteresowania geografia religii skierowała również w stronę rozwijającej się stale turystyki związanej z nawiedzaniem świętych miejsc. O tym wszystkim mówi właśnie książka prof. Antoniego Jackowskiego, zatytułowana: Święta przestrzeń świata. Podstawy geografii religii. Książka prezentuje dwa istotne nurty geografii religii. Pierwszy dotyczy aspektów przestrzennych zjawisk religijnych, ich związków ze środowiskiem przyrodniczym i rozwojem funkcjonalnym osadnictwa. Drugi jest poświęcony rozwijającej się w ostatnich latach na całym świecie turystyce religijnej. Specjalną uwagę zwrócono przy tym na terminologię, którą - zdaniem Autora - należy uporządkować i w miarę możliwości ujednolicić. Dodajmy, w polskiej literaturze geograficznej brak jest do tej pory opracowania naukowego o podobnym charakterze. Wprawdzie w 1999 r. Wydawnictwo Kurpisz opublikowało pracę zatytułowaną: Religie świata. Szlaki pielgrzymkowe (A. Jackowski, I. Sołjan, E. Bilska-Wodecka), lecz miała ona inny charakter i trafiała do innego na ogół niż geografowie środowiska. Niniejsza praca jest adresowana nie tylko do geografów, ale również do historyków, socjologów, etnologów czy religioznawców. Dużym walorem książki są dobrze opracowane niemal wszystkie najważniejsze miejsca święte głównych religii świata.

Antoni Jackowski, "Święta przestrzeń świata. Podstawy geografii religii", Kraków 2003, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, ul. Bydgoska 19 C, 30-056 Kraków, tel. (0-12) 638-77-83.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2003-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Areszt dla proboszcza z gm. Tarczyn podejrzanego o zabójstwo ze szczególnym okrucieństwem

2025-07-26 15:27

[ TEMATY ]

kapłan

kapłan

PAP/Piotr Polak

Sąd Rejonowy w Grójcu zdecydował w sobotę o tymczasowym aresztowaniu proboszcza z gm. Tarczyn podejrzanego o zabójstwo ze szczególnym okrucieństwem znajomego bezdomnego – poinformowała rzeczniczka Prokuratury Okręgowej w Radomiu Aneta Góźdź.

- Prokuratura zakończyła na dziś czynności. Sąd zastosował wobec Mirosława M. areszt tymczasowy na trzy miesiące – przekazała rzeczniczka.
CZYTAJ DALEJ

Leon XIV: miłujmy tak, jak miłuje nas Bóg

2025-07-27 12:21

[ TEMATY ]

Papież Leon XIV

Vatican News

Dziś liturgia zachęca nas, abyśmy w modlitwie i miłości czuli się miłowani i miłowali, tak jak Bóg nas miłuje - powiedział Ojciec Święty w rozważaniu poprzedzającym niedzielną modlitwę „Anioł Pański”.

Nawiązując do czytanego w XVII niedzielę zwykłą roku C fragmentu Ewangelii (Łk 11, 1-13) papież zaznaczył, iż słowa modlitwy „Ojcze nasz” przypominają nam, że jesteśmy miłowanymi dziećmi poznającymi wspaniałość miłości Boga. Komentując następnie słowa o człowieku wstającym w nocy, by pomóc swemu przyjacielowi ugościć niespodziewanego przybysza, Leon XIV podkreślił, że Bóg zawsze nas wysłuchuje, gdy się do Niego modlimy. Zachęcił do wytrwałości w modlitwie.
CZYTAJ DALEJ

Leon XIV: miłujmy tak, jak miłuje nas Bóg

2025-07-27 12:21

[ TEMATY ]

Papież Leon XIV

Vatican News

Dziś liturgia zachęca nas, abyśmy w modlitwie i miłości czuli się miłowani i miłowali, tak jak Bóg nas miłuje - powiedział Ojciec Święty w rozważaniu poprzedzającym niedzielną modlitwę „Anioł Pański”.

Nawiązując do czytanego w XVII niedzielę zwykłą roku C fragmentu Ewangelii (Łk 11, 1-13) papież zaznaczył, iż słowa modlitwy „Ojcze nasz” przypominają nam, że jesteśmy miłowanymi dziećmi poznającymi wspaniałość miłości Boga. Komentując następnie słowa o człowieku wstającym w nocy, by pomóc swemu przyjacielowi ugościć niespodziewanego przybysza, Leon XIV podkreślił, że Bóg zawsze nas wysłuchuje, gdy się do Niego modlimy. Zachęcił do wytrwałości w modlitwie.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję