Reklama

Wczoraj i dziś

Cel nie uświęca środków

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

II wojna światowa zadała straszny cios Żydom - narodowi rozproszonemu, bez ojczyzny, którego liczne europejskie skupiska były na Węgrzech, w Holandii, Francji, Belgii, Czechach, ZSRR, a najliczniejsze w Polsce, zwłaszcza na jej Kresach Wschodnich. Żydzi tworzyli tam społeczność o specyficznym obliczu, będącą niejednokrotnie w miasteczkach nie mniejszością, a większością. Tak było np. w powiatowym mieście Buczaczu, słynnym z XVIII-wiecznego rokokowego ratusza, barokowego kościoła fundacji Mikołaja Potockiego, dumnego ze swojego gimnazjum, gdzie uczono łaciny i greki i gdzie przed 1939 r. mieszkało 6 tys. Żydów, 2 tys. Polaków i 2 tys. Ukraińców. Niemal wszyscy buczaccy Żydzi zostali wymordowani przez Niemców. Wśród ocalonych znalazł się Szymon Wiesenthal, który w 1947 r. założył w austriackim Linzu Żydowskie Centrum Dokumentacyjne, przeniesione w 1962 r. do Wiednia, gdzie gromadził materiały o losach Żydów i ich oprawcach.
W połowie czerwca br. Centrum im. Szymona Wiesenthala podjęło akcję, która wzbudziła w Polsce moralną konsternację i wywołała uzasadnione oburzenie. Otóż, dzwoniąc pod specjalny numer infolinii, można przekazać do Centrum informację o Polakach, którzy wydawali ukrywających się Żydów. Zasięg geograficzny tej akcji obejmuje też kraje nadbałtyckie i nosi nazwę „Ostatnia szansa”. Jak się wydaje, Polska została wpisana do tej akcji bez pytania o zgodę. Przysługa podania takiej udowodnionej informacji - kto, kiedy i kogo wydał - będąca właściwie donosem, ma być wynagradzana przez Centrum kwotą 10 tys. euro. Kuszenie pieniędzmi, aby osądzić ewentualnych winnych (o ile tacy istnieją, bo nieliczni tzw. szmalcownicy byli rozstrzeliwani na mocy wyroków Armii Krajowej), jest wysoce naganne i nosi znamiona prowokacji. Szukając sprawiedliwości, tj. osądzenia teoretycznych winnych, trzeba do realizacji tego celu używać godnych środków, akcja Centrum im. Wiesenthala do takich się nie zalicza.
Sam twórca Centrum był osobą kontrowersyjną, mimo zasług, które położył tropiąc zbrodniarzy hitlerowskich (m.in. to on odnalazł aż w Argentynie jednego z nich - Adolfa Eichmanna, krwawego kata Żydów).
Wiesenthal urodził się 31 grudnia 1908 r. w Buczaczu. Tam ukończył gimnazjum polskie, ale jego zamożni rodzice mówili i czytali po niemiecku, bo uważali się za gorących patriotów austriackich (M. Sporrer, H. Steiner, Simon Wiesenthal - niewygodny świadek historii, tłum. E. C. Król, Warszawa 1992, s. 22). Studia architektoniczne rozpoczął w Pradze, ale od 1932 r. kontynuował je na Politechnice Lwowskiej i ukończył dopiero w 1940 r. w sowieckim już Lwowie. W czasie wojny był więźniem kilku obozów koncentracyjnych. Ciekawe informacje o losach Wiesenthala podczas okupacji niemieckiej Lwowa podał historyk izraelski Eliyahu Jones w swojej źródłowej książce Żydzi Lwowa w okresie okupacji 1939-1945, Łódź 1999 r. Wiesenthal został wysłany z getta do pracy w lwowskich warsztatach kolejowych Kolei Wschodnich (Ostbahn), gdzie zajmował „bardzo odpowiedzialne stanowisko”, a jego niemiecki szef Adolf Kohlrantz zdradził mu, że otrzymał rozkaz zastąpienia zatrudnionych tam Żydów przez Polaków i Ukraińców i zaproponował mu ucieczkę (tamże, s. 97). Część Żydów lwowskich, która chciała uciec do lasów, kupowała broń. Broni Żydom dostarczał też Wiesenthal i co dziwi - jego szef Kohlrantz wiedział o tym i pozwolił mu trzymać część tej broni u siebie w biurze (por. s. 191). W końcu na wieść o bliskiej likwidacji getta Wiesenthal postanowił uciec. Ukrył go i drugiego Żyda - Szejmana u siebie Polak Roman Uszczyński (s. 211).
Wiesenthal miał w Europie swoich przeciwników. Były kanclerz Austrii Bruno Kreisky oskarżył go o współpracę z obcymi wywiadami, były też oskarżenia o współpracę z gestapo (Lista Wiesenthala, Myśl Polska, 4-11 stycznia 1998, s. 14). Drobna część Żydów lwowskich dla ratowania siebie i swojej rodziny przed niechybną śmiercią zdecydowała się na współpracę z gestapo. Kilkuset policjantów żydowskich (Judische Ordnungsdienst) współpracowało z niemiecką i ukraińską policją. Ich komendant Maks Guliger-Szapiro został później zamordowany przez Żydów komunistów, wkraczających do Lwowa razem z Czerwoną Armią, za to m.in., że wydawał Niemcom jego ukrywających się rodaków.
Na listach jerozolimskiego Instytutu Yad Vashem wśród reprezentantów wszystkich narodów najwięcej jest nazwisk Polaków, którzy ocalili Żydów. Warto przypomnieć, że tylko w Polsce za pomoc i ukrywanie Żydów groziła kara śmierci.
Oprócz ludzi świeckich dużą pomoc kresowym Żydom niosło polskie duchowieństwo. W Wilnie metryki chrztu wydawali Żydom ks. Romuald Zwierkowski, ks. prof. Ignacy Świrski, ks. Michał Sopoćko - kierując niektórych na wieś, do polskich chłopów. Ks. Zwierkowski, który sam ukrywał Żydów, został rozstrzelany 5 maja 1942 r. razem z nimi w Ponarach. U proboszcza w Nowej Wilejce - ks. Stanisława Miłkowskiego ukrywał się jakiś czas Oswald Rufeisen - dziś słynny karmelita w Izraelu ojciec Daniel. Za pomoc Żydom życie oddali ks. Bolesław Gamza, proboszcz z Idołty, ks. Witold Sarosiak, proboszcz z Kundzina, ks. prał. Karol Lubaniec z Mołodeczna, ks. Adam Sztark - proboszcz w Słonimie. Wielu zresztą kapłanów archidiecezji wileńskiej udzielało Żydom pomocy, np. w parafiach Worniany, Turgiele w Mejszagole, Mickunach, Nowych Trokach. Pomagali również polscy chłopi - Paweł Hornuczko z Łosośnej koło Grodna przechował 8 Żydów, dla innych znalazł schronienie.
Za przechowywanie Żydów rozstrzelana została rodzina Czesława Sawickiego z Grabówki koło Białegostoku. Akcja ratowania Żydów w archidiecezji wileńskiej w znacznym stopniu pozostawała pod patronatem metropolity abp. Romualda Jałbrzykowskiego.
Archidiecezja lwowska nie pozostawała w tyle za wileńską. Żydów ukrywały Siostry Franciszkanki w swoim klasztorze przy ul. Kurkowej we Lwowie. W sierocińcach Zgromadzenia Sióstr Rodziny Maryi ukrywano wśród dzieci polskich dzieci żydowskie we Lwowie i Samborze. Wydawano Żydom metryki chrztu, co czynił ks. Jan Kucy - proboszcz w Kukowcach koło Tarnopola. Za taką samą pomoc zginął w więzieniu stanisławowskim proboszcz z Tłumacza - ks. Edward Tabaczkowski, wielce zasłużony dla tego miasta. W Nadwórnej czterech Żydów przechowywał ks. Jan Winiarski, natomiast ks. Franciszek Żak z Doliny został rozstrzelany za wydawanie Żydom metryk i organizowanie ich przerzutu na Węgry. W parafii Zimna Woda (dziś przedmieście Lwowa) za przechowywanie znajomego Żyda została rozstrzelana rodzina Ryziewiczów. W Horodence rodzina Loretów ocaliła cztery osoby. Żydów ratowano nie tylko na Kresach, gdzie było ich najwięcej, ale w całym ówczesnym Generalgubernatorstwie (ratowali ich np. Ojcowie Franciszkanie w Krakowie, Zakliczynie i Bieczu).
Słynny rabbi Menachem Mendel z Kocka (zmarły w 1859 r.) powiedział: „Wszystko w świecie można podrobić, nie można tylko podrobić prawdy. Prawda podrobiona bowiem nie jest już prawdą” (M. Buber, Opowieści chasydów, Poznań 1986, s. 270). O tym powinni pamiętać inicjatorzy akcji „Ostatnia szansa” i ich zwolennicy w Polsce.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2004-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Abp Galbas w Boże Ciało: Chrystus w Eucharystii wychodzi nam naprzeciw

Chrystus w Eucharystii wychodzi nam naprzeciw. Zawiera z nami przymierze. Sprzymierzmy się więc i my z Nim - powiedział abp Adrian Galbas. Centralne uroczystości Bożego Ciała w Warszawie rozpoczęły się Mszą św. sprawowaną w archikatedrze warszawskiej pod przewodnictwem metropolity warszawskiego. Bezpośrednio po liturgii wyruszyła uroczysta procesja eucharystyczna do czterech ołtarzy, która zakończyła się na placu Piłsudskiego.

Na zakończenie uroczystości abp Adrian Galbas wygłosił homilię poświęconą Eucharystii jako sakramentowi nowego przymierza. Duchowny przypomniał, że Bóg zawarł ze swoim ludem nowe przymierze nie krwią cielców, jak na Synaju, ale poprzez Ofiarę Syna Bożego. - „To jest Krew moja, nowego i wiecznego przymierza, która za was i za wielu będzie wylana na odpuszczenie grzechów” - cytował słowa Jezusa wypowiadane w czasie każdej Eucharystii.
CZYTAJ DALEJ

Największy kameduła

Niedziela Ogólnopolska 25/2023, str. 18

[ TEMATY ]

święci

commons.wikimedia.org

Święty Romuald z Camaldoli

Święty Romuald z Camaldoli

Założył kilkanaście eremów-pustelni. Jest patronem kamedułów.

Pochodził z Rawenny. Wstąpił do Zakonu Benedyktynów, ale tęsknił za samotnym życiem. Dlatego po 3 latach opuścił ów klasztor. Spragniony był doskonalszego skupienia, więc podjął życie pustelnicze. W tym celu udał się na pogranicze Francji i Hiszpanii. Wstąpił do klasztoru benedyktyńskiego w Cuxa. On sam i jego towarzysze, nawiązując do pierwotnej Reguły św. Benedykta, żyli w oddzielnych domkach, uprawiali ziemię i gromadzili się tylko na wspólny posiłek i pacierze. Święty Romuald zakładał pustelnie również we Włoszech. Najsłynniejszy był erem w Camaldoli, stąd nazwa Zakonu Kamedułów. Z czasem Romuald miał coraz więcej uczniów i naśladowców. Do jego uczniów należeli m.in.: św. Bruno z Kwerfurtu (Bonifacy) – kapelan cesarza Ottona III, św. Benedykt z Benewentu i św. Jan z Wenecji, których św. Bruno zabrał ze sobą do Polski, gdzie też obaj ponieśli śmierć męczeńską († 1003), oraz św. Piotr Damiani († 1072).
CZYTAJ DALEJ

Parlament Europejski za skuteczną weryfikacją wieku na stronach pornograficznych

2025-06-19 19:39

[ TEMATY ]

pornografia

parlament europejski

adobe.stock.pl

Parlament Europejski opowiedział się za zmuszeniem stron pornograficznych w internecie do używania skutecznych narzędzi weryfikacji wieku użytkowników, aby chronić osoby małoletnie przed dostępem do publikowanych tam treści. Z zadowoleniem przyjęła tę decyzję Federacja Stowarzyszeń Rodzin Katolickich w Europie (FAFCE).

W przyjętej 17 czerwca przez eurodeputowanych dyrektywie w sprawie zwalczania seksualnego wykorzystywania dzieci znalazła się poprawka wniesiona przez François’a-Xaviera Bellamy’ego z Francji, poparta przez 42 członków frakcji Europejskiej Partii Ludowej, która stanowi, że „rozpowszechnianie treści pornograficznych online bez wprowadzania solidnych i skutecznych narzędzi weryfikacji wieku, w celu skutecznego zapobiegania dostępowi dzieci do treści pornograficznych online”, będzie podlegać karze pozbawienia wolności przez okres co najmniej jednego roku.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję