Na terenie diecezji sosnowieckiej jest ich osiem. Sanktuaria - swoiste drogowskazy na planie zbawienia, miejsca uważane za święte, o znaczeniu kultowym. Powstawały w różnym czasie i warunkach historycznych. Każde jest piękne i wyjątkowe, każde też posiada i przechowuje kulturowe bogactwo, które zachwyca, gdy tylko człowiek zacznie się w nie wgłębiać. W 2-odcinkowym cyklu prezentujemy krótkie sylwetki sosnowieckich sanktuariów.

Sanktuarium Polskiej Golgoty Wschodu w Będzinie-Syberce jest pierwszą i jedyną w Polsce tego typu świątynią-pomnikiem martyrologii Polaków na Wschodzie. Od początku powstania parafii Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny (1981r.) w zamierzeniach kościół miał stanowić pamiątkę historycznego miejsca upamiętniającego polskich powstańców skazywanych na sowieckie łagry. Wystrój wnętrza, eksponowane Wystawy Pamięci wskazują na martyrologię Wschodu, przypominają i uczą patriotyzmu, są też lekcją historii, której nie można zapomnieć. "Dopingiem do utworzenia z kościoła pomnika pamięci był apel kapelana Rodzin Katyńskich, ks. prał. Zdzisława Peszkowskiego w 1955r." - podkreśla proboszcz parafii, kustosz sanktuarium, ks. prał. Stefan Gibała. 24 maja 1997 r. ordynariusz sosnowiecki, bp Adam Śmigielski SDB, ustanowił będzińską, monumentalną świątynię sanktuarium. Przed wejściem do świątyni znajduje się wkomponowany w fundamenty kościoła krzyż z wizerunkiem Matki Bożej Katyńskiej i wpisanymi miejscami kaźni. Nad wnętrzem góruje olbrzymi krzyż z wizerunkiem Chrystusa. Na skrzydłach zaś znajdują się dwie ogromne płaskorzeźby. Stacje Drogi Krzyżowej to także zapis męczeńskiej drogi Polski do wolności - zmartwychwstania. Ciekawa i bogata jest też Izba Pamięci związana tematycznie z martyrologią Wschodu. Odpust parafialny odbywa się 31 maja - w uroczystość Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny.

Najstarsze sanktuarium w diecezji to sanktuarium Matki Bożej Anielskiej w Dąbrowie Górniczej. Dla mieszkańców miasta opieka Anielskiej Pani była zawsze znakiem opatrzności. Świadczą o tym liczne wota znajdujące się obok figury w ołtarzu głównym wyrzeźbionej w 1901r. a w drzewie cyprysowym. Budowa neogotyckiej świątyni, która zachwyca architekturą oraz pięknym wystrojem wnętrza, trwała 7 lat. W roku 1912 dokonano konsekracji kościoła. 10 lat wcześniej dąbrowskie sanktuarium otrzymało przywilej obchodzenia odpustu: Porcjunkuli - 3 maja, w uroczystość św. Aleksandra, 13 listopada - we wspomnienie św. Stanisława Kostki oraz 2 sierpnia - w święto Matki Bożej Anielskiej. W 1957 r. Matka Boża Anielska została ogłoszona patronką miasta. W 1968r. na skronie Jezusa i Maryi kard. Stefan Wyszyński - Prymas Polski oraz Karol Wojtyła - ówczesny metropolita krakowski nałożyli papieskie korony. Dąbrowska bazylika od roku 1996 wpisana jest w rejestr zabytków. Od kilku lat trwa gruntowny remont sanktuarium. "Do naszej świątyni co roku, 2 sierpnia przybywają niewiasty z terenu naszej diecezji w dorocznej pielgrzymce. Wierni bezustannie oddają hołd i cześć Pani Anielskiej, nabierają tu sił na dalsze życie, wielu odzyskuje tu wiarę, budzi się nadzieja" - mówi gospodarz miejsca - proboszcz i kustosz, ks. kan. Jan Leks.

historia parafii i kościoła św. Antoniego z Padwy w Dąbrowie Górniczej-Gołonogu sięga 1675r. Wtedy też należy dopatrywać się początków istnienia kultu św. Antoniego, skupionego wokół jego figury. Przejawem rozwoju i wzrastania kultu było postawienie w gołonoskiej świątyni w roku 1721 bocznego ołtarza ku czci Świętego Padewskiego, zaś w 1774r. uzyskanie na jego święto odpustu. 27 sierpnia 1900 wydano dekret zatwierdzający św. Antoniego jako współpatrona kościoła. Kaplica ku jego czci stanowi ośrodek kultu ewangelicznego doktora. Ordynariusz sosnowiecki, bp Adam Śmigielski SDB reskryptem z dnia 13 czerwca 1997r. ustanowił kościół - sanktuarium św. Antoniego z Padwy dla całego Zagłębia Dąbrowskiego. Od 15 sierpnia 1951r. parafią administrują Ojcowie Franciszkanie Konwentualni, którzy 8 lat później erygowali tutaj także własny klasztor. Odpust przypada 13 czerwca i 8 września.

Kolejne sanktuarium znajduje się na szlaku Orlich Gniazd, w niewielkiej miejscowości - Jaroszowiec. Kult Matki Bożej na tym terenie sięga początku XX stulecia, czyli samego początku powstania miasta. 8 czerwca 1922r. podjęto decyzję o budowie kaplicy ku czci NMP Wspomożycielki Wiernych. W niej, w ołtarzu głównym umieszczono obraz NMP Wspomożycielki Wiernych, który jest kopią obrazu z Turynu. Namalował go uczeń Jana Matejki - Jan Szczęsny Stankiewicz. Obraz Matki Bożej stał się przedmiotem kultu nie tylko dla jaroszowian, ale i dla mieszkańców całej okolicy. Wokół niego zaczęły gromadzić się dziękczynne wota. W roku 1984 ruszyła budowa kościoła. 24 maja 1996r. świątynia została wyniesiona do godności sanktuarium. "Niewątpliwym atutem tego miejsca jest skromny, ale piękny wystrój wnętrza sprzyjający zamyśleniu, refleksji i modlitwie. Nic dziwnego, że z ogromna radością zjeżdżają tu całe rodziny na swoje spotkania i pielgrzymki" - mówi proboszcz parafii, kustosz sanktuarium, ks. kan. Stanisław Fert. Odpust przypada na dzień 24 maja, zaś nocne czuwania odbywają się w sanktuarium w ostatni piątek miesiąca - od maja do października.

Fotografie: Marcin Raczyński