Reklama

Nauczyciel miłości Ojczyzny

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Co robić w sytuacji ograniczania przez rząd rzetelnego nauczania historii w szkołach? Oprócz protestów proponuję domową edukację, czyli czytanie i jeszcze raz czytanie historycznych książek i opracowań. Na początek nieskromnie proponuję moją najnowszą książkę o bł. biskupie Wincentym Kadłubku, zatytułowaną „Nauczyciel miłości ojczyzny”, którą wydało Wydawnictwo Diecezjalne w Sandomierzu. Starsi uczyli się o Wincentym Kadłubku w szkole, młodzi kiwają głową, że znają nazwisko, i nic więcej.
Tymczasem ten krakowski biskup był jedną z najpiękniejszych postaci z początków państwa polskiego, człowiekiem wszechstronnie wykształconym, doskonale władającym piórem, bogatym w cnoty, a na koniec życia - mistykiem cysterskim zatopionym w Bogu. Nazwałem biskupa Kadłubka nauczycielem miłości ojczyzny, ponieważ najistotniejszą sprawą w „Kronice polskiej” - pierwszym dziele historycznym Polaka - jest silny, zjednoczony polski naród i uświęcający go mocny Kościół. Tak też sobie wyobrażał państwo książę Bolesław Krzywousty, dzieląc je między swoich synów. Nie chodziło mu bynajmniej o rozbicie dzielnicowe - jak niesłusznie zwykło się nazywać testament księcia z 1138 r. Przeciwnie, Bolesław Krzywousty wyznaczył legalny porządek dziedziczenia i sposób zachowania jedności państwa, o które miał zadbać senior, najstarszy syn jako książę zwierzchni. Okazało się jednak, że ideę senioratu przesłoniła chęć panowania, bracia zaczęli między sobą walczyć o objęcie zwierzchniej dzielnicy stołecznej w Krakowie. Seniorat załamał się, a jednolity ród piastowski podzielił się na odrębne linie: małopolską, wielkopolską, mazowiecką oraz śląską.
Nie wdając się w szczegóły, kto z kim walczył albo kto po kim dziedziczył, można napisać jedno: Wincentego Kadłubka bardzo bolała ta sytuacja. To dla podbudowania władzy księcia Kazimierza Sprawiedliwego, „księcia Polski”, Kadłubek zaczął pisać „Kronikę polską”. Sławił w niej świetność Lechitów i Piastów, porównywał ich z historią starożytnych potęg, miał nadzieję, że współcześni mu władcy polscy przymnożą narodowi chwały. Jednym słowem - „Kronika polska” powstała z miłości Kadłubka do ojczyzny i antyku. To od niego literatura polska zna podania o Kraku, Wandzie, Popielu i licznych Lestkach. Swojskie postacie z polskich legend: Krak i Popiel zyskały rzymskie imiona: Grakchus i Pompiliusz, kojarzące się z bohaterami historii starożytnego Rzymu. Dla większego splendoru w ciąg dziejów ojczystych włączeni zostali wielcy herosi starożytności - Aleksander Wielki i Juliusz Cezar. W konsekwencji w „Kronice” znalazły się opisy fikcyjnych klęsk, jakie mieli ponieść obaj wybitni wodzowie w starciach z Polakami.
Chcąc nobilitować Lechitów, Mistrz Wincenty dobierał fakty według swojego uznania, a cel był oczywisty: przekonać jemu współczesnych, że „wszelkie dowody dzielności, wszelkie oznaki zacności odbijają się w przykładach przodków, jakoby w jakichś zwierciadłach”. To było pisanie dziejów Polski z morałem, to był rodzaj pedagogiki narodowej - jak określił dzieło Kadłubka kard. Stefan Wyszyński. Stąd mamy w „Kronice” idealny obraz ojczyzny, w której panuje „publiczna uczciwość”, harmonijny rozkład praw i obowiązków między panującym a podwładnymi. Jest więc mowa o obronie granic, czyli o sprawach polityki zagranicznej, o praworządności, o heroicznym męstwie w obronie zagrożonej wolności. Nieobca jest Kadłubkowi niedola ludu wiejskiego, ponieważ często opisuje nadużycia możnowładców czynione „biednym chłopkom”. Władzę monarchów wywodził z mandatu narodu. Monarchowie są stróżami i sługami prawa zbudowanego na fundamencie sprawiedliwości, definiowanej przez kronikarza jako „to, co korzystne dla tego, który mniej może”. Winni oni dopuszczać do współrządów elitę przywódczą narodu, liczyć się z głosem poddanych, podlegać kontroli społeczeństwa. Gdy któryś sprzeciwi się swemu powołaniu, naród może obalić go jako tyrana i wprowadzić na tron godniejszego.
Obraz ideału Rzeczypospolitej dopełnia w „Kronice” zaangażowanie ludzi Kościoła, przede wszystkim biskupów. To oni nauczają naród o wartościach nadprzyrodzonych, a także swoim przykładem to poświadczają. Mistrz Wincenty przedstawił wzorzec udziału Kościoła w życiu publicznym chrześcijańskiego narodu. Sformułował przede wszystkim pewien program działania Episkopatu polskiego, żywotny w każdym czasie, nietracący pierwiastków aktualności także dzisiaj.
Wincenty Kadłubek, zwany ojcem kultury polskiej, imponuje współczesnym nie tylko swoim dziełem, ale także sylwetką duchową. Mimo że działał na przełomie XII i XIII wieku, to jednak jest nam bliski poprzez swoją bogatą wiedzę, wrażliwość społeczną, demokratyzm, głęboką religijność. Należał do tych osób, które potrafią godzić wartości religijne ze świeckimi. Ze swoim umiłowaniem sprawiedliwości społecznej, a także z dużym dystansem wobec pieniądza jest bliski Kościołowi ubogiemu - o jakim dzisiaj wiele się mówi. Jakże współczesna wydaje się doktryna polityczna Mistrza Wincentego!

Książkę można zamówić pod adresem: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu, ul. Żeromskiego 4, 27-600 Sandomierz, tel. (15) 644-04-00, zamowienia@wds.com.pl

* * *

Czesław Ryszka
Pisarz i polityk, publicysta „Niedzieli”, poseł AWS w latach 1997 - 2001, w latach 2005-2011 senator RP;
www.ryszka.com

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2012-12-31 00:00

Oceń: +2 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Ponad 30 kąpielisk w północnej Polsce zamkniętych z powodu sinic

2025-07-21 16:57

[ TEMATY ]

Kąpieliska

Morze Bałtyckie

sinice

Adobe Stock

Czerwone flagi zakazujące wejścia do wody ze względu na zakwit sinic zawisły w poniedziałek w ponad 30 kąpieliskach w północnej Polsce. Temperatura wody w Bałtyku wynosi średnio 20 st. C.

Z danych opublikowanych w poniedziałek w Serwisie Kąpieliskowym Głównego Inspektoratu Sanitarnego wynika, że ze względu na zakwit sinic nie można korzystać z 35 nadmorskich kąpielisk w województwie pomorskim. Są to m.in. cztery kąpieliska w Krynicy Morskiej i pięć kąpielisk w Gdańsku. Ponadto zamknięte są niemal wszystkie kąpieliska w północnej części regionu – od Łeby przez Jastrzębią Górę po Chałupy do Juraty. Wyjątkiem jest tylko otwarte kąpielisko we Władysławowie przy wejściu na plażę nr 3 (odcinek Półwysep Helski).
CZYTAJ DALEJ

Niezbędnik Katolika miej zawsze pod ręką

Do wersji od lat istniejącej w naszej przestrzeni internetowej niezbędnika katolika, która każdego miesiąca inspiruje do modlitwy miliony katolików, dołączamy wersję papierową. Każdego miesiąca będziemy przygotowywać niewielki i poręczny modlitewnik, który dotrze do Państwa rąk razem z naszym tygodnikiem w ostatnią niedzielę każdego miesiąca.

CZYTAJ DALEJ

By przypomnieć historię wspaniałego Polaka

2025-07-21 21:48

plakat organizatorów

W najbliższą środę, 23 lipca Instytut Hetmana Żółkiewskiego organizuje obchody 95. rocznicy cudownego ocalenia kapitana Władysława Polesińskiego.

Pilot Władysław Polesiński to postać niezwykła w naszej historii, ale niestety pamięć o Nim została zagubiona. W ramach działalności fundacji robimy, co w naszej mocy, aby przywrócić naszym rodakom historię tego wspaniałego Polaka. Zależy nam, aby Jego życie i dzieło było powszechnie znane. Chcemy dotrzeć z jego biografią i przesłaniem przede wszystkim do wszystkich Polaków, a może i dalej.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję