Doniosłość zaangażowania w rzeczywistość ziemską

1.Św. Paweł Apostoł stwierdza, że "nasza ojczyzna jest w niebie" (Flp 3, 20), konkludując równocześnie, iż nie możemy oczekiwać w sposób bierny wejścia do tej ojczyzny. Dlatego zachęca nas do pozytywnego zaangażowania. "W czynieniu dobrze nie ustawajmy, bo gdy pora nadejdzie, będziemy zbierać plony, o ile w pracy nie ustaniemy. A zatem, dopóki mamy czas, czyńmy dobrze wszystkim, a zwłaszcza naszym braciom w wierze" (Ga 6, 9-10).
Objawienie biblijne i mądrość filozoficzna zgodnie podkreślają, iż z jednej strony ludzkość zmierza ku nieskończoności i ku wieczności, z drugiej zaś jest osadzona mocno na ziemi, pośród współrzędnych czasu i przestrzeni. Mamy do osiągnięcia cel nadprzyrodzony, jednakże realizuje się on w przestrzeni wędrówki, która rozwija się na ziemi i w historii. Słowa Księgi Rodzaju są wspaniałym tego naświetleniem: człowiek związany jest z prochem ziemi, a równocześnie posiada "tchnienie", które jednoczy go bezpośrednio z Bogiem (por. Rdz 2, 7).
2.W Księdze Rodzaju czytamy, że człowiek, który wyszedł z rąk Bożych, został umieszczony "w ogrodzie Eden, aby uprawiał go i doglądał" (Rdz 2, 15). Dwa czasowniki użyte w oryginalnym tekście hebrajskim są tymi samymi, które gdzie indziej oznaczają również postawę: "służyć Bogu" oraz "zachowywać" Jego słowo, czyli zaangażowanie Izraela w zachowanie przymierza z Panem. Analogia ta wydaje się sugerować, iż Stwórcę z Adamem oraz z każdą istotą ludzką łączy pierwotne przymierze, które wypełnia się w zaangażowaniu w zaludnienie ziemi, czyniąc ją poddaną i panując nad rybami morskimi i ptactwem na niebie oraz nad każdym stworzeniem pełzającym po ziemi (por. Rdz 1, 28; Ps 8, 7-9).
Niestety, często człowiek wykonuje misję wyznaczoną mu przez Boga nie jako mądry twórca, ale jako wszechpotężny tyran. Żyje wtedy w świecie zdewastowanym i wrogim, w społeczności zranionej i rozdartej, jak mówi nam Księga Rodzaju w sugestywnym obrazie trzeciego rozdziału, który opisuje zerwanie harmonii człowieka ze swym bliźnim, z ziemią oraz z samym Stwórcą. Jest to owoc grzechu pierworodnego, tzn. buntu, który miał miejsce u początku planu Bożego, który On powierzył ludzkości.
3.Winniśmy zatem, z pomocą łaski Chrystusa Odkupiciela, odbudować nasz plan pokoju i rozwoju, sprawiedliwości i solidarności, transformacji i dowartościowania rzeczywistości ziemskiej i doczesnej, o czym mówią nam pierwsze strony Biblii. Musimy kontynuować wielką przygodę ludzkości na polu nauki, techniki, odkrywając sekrety natury. Należy rozwijać - przez ekonomię, handel i życie społeczne - dobrobyt, wiedzę, zwycięstwo nad nędzą oraz nad każdą formą poniżenia godności ludzkiej.
Dzieło stwórcze w pewnym sensie Bóg powierzył człowiekowi, w ten sposób, że powinno być ono kontynuowane, zarówno w wyjątkowych dokonaniach nauki i techniki, jak i w codziennym zaangażowaniu ludzi pracy, naukowców oraz tych wszystkich, którzy swoim umysłem i swoimi rękami dążą do "uprawiania i strzeżenia" ziemi oraz do większej solidarności między ludźmi. Bóg nie pozostawia człowieka samego przy swoim stworzeniu, wręcz przeciwnie, "uwieńczył go chwałą i czcią", czyniąc go, wraz z jego autonomią i wolnością, swoim przedstawicielem w świecie oraz w całej historii (por. Ps 8, 6-7).
4.Psalmista mówi, że o poranku "człowiek wychodzi do swojej pracy, do trudu swojego aż do wieczora" (Ps 104, 23). Również Chrystus w swoich przypowieściach docenia pracę każdej niewiasty i każdego mężczyzny na polu i na morzu, w domu i na zgromadzeniu, w sądzie i na rynku. Podkreśla On wartość pracy, aby w sposób symboliczny ukazać tajemnicę Królestwa Bożego oraz jego stopniową realizację, chociaż jest świadomy, że często tę pracę unicestwiają zło i grzech, egoizm i niesprawiedliwość. Tajemnicza obecność Królestwa w historii podtrzymuje i ożywia chrześcijańskie zaangażowanie w ziemskie dzieła.
Chrześcijanie, zaangażowani w te dzieła i w tę walkę, są wezwani do współpracy ze Stwórcą dla zrealizowania na ziemi "domu dla człowieka", bardziej odpowiedzialnego dla jego godności i Bożego planu, domu, w którym "łaskawość i wierność spotkają się z sobą, ucałują się sprawiedliwość i pokój" (Ps 85, 11).
5. Chciałbym w tym świetle zaproponować do medytacji strony, które Sobór Watykański II w Konstytucji duszpasterskiej Gaudium et spes (por. rozdz. III i IV) poświęcił "aktywności ludzkiej w świecie" oraz "zadaniom Kościoła w świecie współczesnym". "Dla wierzących jest pewne - naucza Sobór - że aktywność ludzka indywidualna i zbiorowa, czyli ów ogromny wysiłek, przez który ludzie starają się w ciągu wieków poprawić warunki swego bytowania, wzięty sam w sobie odpowiada zamierzeniu Bożemu" (GS 34).
Złożoność współczesnej społeczności coraz bardziej utrudnia wypełnianie życiem struktur politycznych, kulturalnych, ekonomicznych i technologicznych, które często są bezduszne. W tej trudnej, ale zarazem niosącej nadzieję perspektywie, Kościół winien uznawać autonomię rzeczywistości ziemskich (por. GS 36), a równocześnie głosić skutecznie " pierwszeństwo etyki nad techniką, prymatu osoby nad rzeczami, wyższości ducha nad materią" (Kongregacja ds. Wychowania Katolickiego, W tych ostatnich dziesięcioleciach, 30 grudnia 1988, nr 44).
Jedynie w ten sposób może wypełnić się zapowiedź św. Pawła: "Stworzenie z upragnieniem oczekuje objawienia się synów Bożych (...) w nadziei, że również i ono zostanie wyzwolone z niewoli zepsucia, by uczestniczyć w wolności i chwale dzieci Bożych" (Rz 8, 21).